Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı                                  Van Gölü Havzası Sanal Herbaryumu

FEN TEKNOLOJİ VE TOPLUM Ders Notu (2006), FTT Beyin Fırtınası Soruları - ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ I DERS NOTU Doç.Dr.Nasip DEMİRKUŞ (Ocak 2006)

XIX.SORU:Doğaya ve Doğa Ötesine kafa yorma arasında ne fark vardır? İnsanlara her birinin ne yararı ne olabilir?

C.19:doğaya kafa yormak bilimine kafa yormaktır maddi öğelere kafa yormaktır doğa ötesine kafa yormak ise  maneviyatın güçlenmesine yardımcı olur. İkisi üzerine de çalışılmalıdır çünkü insanın her ikisine de ihtiyacı vardır  ÜMİT ARAT.
C.19:Doğaya kafa yoran kendisini doğa alanlarında geliştirebilir doğa ötesine kafa yoran ise kendini metafizik alanında geliştirir.Ancak iki alan ile de uğraşan bilim adamı olabilir.İkisi ile de uğraşmanın insanlara pek yararları olur.VOLKAN TÜRKMENOĞLU
C.19:Fark şu bir elmanın kabuğuna bakıp ve dayanmayarak kendini elmanın gizemli dünyasında bulmaya benzer. İnsana bir zararı olmadığı kessin. Yararlarını da elmaya sormak lazım. Ömer kurt
C.19:Doğaya kafa yormak için doğaötesini bilmek gerekiyor. Oysa günümüz bilim adamları sadece maddeci anlayışla hareket ediyorlar. Doğanın ustasını bilmek istemediklerinden kendilerini doğanın ustası zannederler. (Nesim SÜRER)
C.19:Doğaya kafa yorulabilir  çünkü doğanın işleyişi incelikleri az çok görülebiliyor ancak;doğa ötesi yani metafiziğe kafa yormak çok daha zordur.doğaya kafa yormanın insana yararı doğada yaratıcıyı görmek Sibel AZİZOĞLU
C.19:Doğaya kafa yormak doğadaki var olan nesnelere, canlılara ve benzeri durumlara kafa yormaktadır. Yani sadece maddeye yönelmektedir. Oysa doğa ötesine kafa yormak da gerekir. Sadece doğaya kafa yorulmuş olsaydı. İnsanlık bugün bu gelişmeye ulaşamazdı. Doğa ötesini aramak kişiyi ruhunu bulmaya ve yeni düşüncelere yöneltmiştir. Zaten Felsefesinin doğuşu kişinin kendisini sorgulamakla başladığı buna kanıt olarak gösterilebilir.  HÜSEYİN KÖYSU
C.19:Doğa daha somuttur ve sonuç elde edilebilir. Ancak doğa ötesi soyuttur sonuçlarının güvenirliği geçerliliği düşük olabilir. Gülen Kara kuzulu
C.19:Doğada hayvani nefsi tatmin etmek söz konusu iken doğa ötesinde insan bu hayvani nefsini köreltir güzel ahlaklı olmalıdır.Doğada insan haz duyduğu duyguları için yaşar.Kısa da olsa maddi ve geçici arzuları tatmin eder.Doğa ötesinde ise insan gerçekten insan olmayı gerçekleştirebilir. Naciye Develer
C.19:Fark vardır. Doğa sanal arkadaşlık, doğa ötesi ise gerçek arkadaşlıktır.Burada olanlar gerçeğin bir kopyasıdır. Fotokopi makinesine koyulduktan sonra çıkmıştır.işte buna doğa denilebilir.Gerçek dost varken sahteyi ne yapa caz. Gerçek dost bulmak için gerçektende çalışılmalı ve gayret edilmelidir. İmtihanı doğru ve net bir şekilde geçe bilmek için var gücümüzle gayret etmeliyiz.işte bunların tamamı doğa ötesiyle var olur. Ve de var olmuştur.(Kamaran Anar)
C.19:Fani ile gerçek arası gibi bir fark vardır. İnsanların birbirini var olan gerçekler hususunda uyarması bir şeylerin farkında olması açısından önemlidir SİNAN GÜNEŞ
C.19:İnsanın doğayı tanıması,onu değiştirebilmesi insan gelişimi açısından gereklidir.Bu yüzden pozitif bilimleri öğrenmesinde ve uygulamasında fayda vardır.Ancak insan bilgisini aşan,çözemediği doğa üstü denilebilecek olaylar karşısında kendini ve ruh sağlığını koruması için doğa üstü güçlere inanma ihtiyacı vardır.Böylelikle içinden çıkamadığı şeyleri mutlak bir hakime bağlayarak kendini rahatlatabilmektedir.Manevi yönden doğa üstüne kafa yormak yararlıdır.Bilimsel açıdan ise pozitif bilimlerin yararı bellidir. (Emrah ERTÜRK)
C.19:Doğa daha çok görsellikle ilgili en doğa ötesi daha çok sezgiseldir. Doğa ötesi insanın manevi tarafını oluştururken. Doğa insanın maddi tarafını oluşturur ve bu ikisi birbirini tamamlar. (E. Altun )
C.19:Doğa somut alanı , doğa ötesi de soyut alana kafa yormadır.[MEHMET ŞAHİN]
C.19:-Bilimin gelişmesi için doğanın,doğa ötesinin gelişmesi için insan maneviyatının gelişmesi lazım. ÖZER ESATOĞLU
C.19: Doğaya kafa yorma insanın hayatı anlamasıdır. Ve hayatını bu dünyada daha iyi nasıl sürdürebileceğinin bir yoludur. Doğa ötesi ise insanın yaşadığı dünyanın dışında bir yerler bulabilme arzusudur.
C.19: İnsanlar doğadan ziyade bir de doğa ötesini aramaktadırlar ve doğa ötesini bulamamışlardır. Ve insanlara hiçbir faydası yoktur. HÜSEYİN YARDIM
C.19:yaşamın devamı için doğaya sahip çıkmalı ruhani boşluğa düşmemek için yapılanların boş olmadığını göstermek içinde doğa ötesine ihtiyaç vardır. DERYA TOPDEMİR
C.19: Doğaya kafa yormak: doğanın nasıl daha güzel ve yaşanılacak bir yer olması için çaba harcamaktır. Ama doğa ötesi ise ; bir örnek verecek olursak tanrıyı düşünmek diğer dünyayı düşünmek ahreti düşünmek ise doğa ötesidir. İkisinin de yararları vardır.  Örnek doğayı düşünmek insanların daha güzel bir dünyada kardeşçe yaşamalarını sağlarken ; doğa ötesi ise insanların yaptıkları eylemlerde vicdani bir değere olmasını sağlar. İkisi de yararlıdır. (ALİ ATEŞ)
C.19:GERÇEK VE SANAL.DOĞAYLA YÜZLEŞMEK GERÇEĞİ KABOL ETMEKTEN GEÇER. .(KADİR TAŞ)
C.19:Fen bilgisinde doğayı bilimsel kanıtlarla görürüz. Ama doğa üstü olguları bilime dayandıramıyoruz.sadece maneviyatı güçlü olan insanlar(peygamberler ve evliyalar), Allah’a tam teslimiyetle bağlananlar doğa ötesine kafa yorar.bir gülü yaradan rabbim gülü gören evliya ise rabbim ne güzelsin der. Ama sıradan bir insan gülü görünce gülün ne kadar güzel göründüğünü söyler. Böylece yaradılış gayesi belirlenir. Şükran DURMAZ
C.19:insan içindeki boşluğu doğa ötesiyle dolduruyor. İnanma ihtiyacını Allah ta buluyor. (BURHAN YAVUZ)
C.19: Bence doğa ve doğa ötesi bir bütündür. Birine kafa yoran diğerine kafa yormalıdır. Ancak yararları farklıdır. Doğaya kafa yoranlar sadece dünya hayatını, doğa ötesine kafa yoranlar ise ölümden sonraki hayatı da düşünenlerdir.  Fatih DANIŞMAN
C.19:Dua şekil, dua ötesi şeklin arkasındaki manadır. Dua ötesi insanın bastırdığı bilmecesini açığa çıkarır.birey ötelerde aradığı soruların cevabını bulur.ölüm ve sonrası gibi.dua bir oda, dua ötesi odanın dışındaki her şeydir. Ayşe İNCE
C.19:doğaya kafa yormak doğa ötesine kafa yormaktan daha kolaydır. Doğanın insana her türlü yararı vardır. buluşlar teknoloji…--Seda YAZLIK--
C.19:Doğaya   kafa   yormanın   ürünü   iyi  ve   mutlu   yaşam   standardıdır.  Doğa   ötesine   kafa   yormanın   ürünü   iç   huzurudur.   İnsan   beden. ruh  ikilisinden   oluştuğundan her  ikisinin de   sağlıklı  olması   gerekir  ki   yaşamını  idame  ettirebilsin.   Doğayı   anlamaya,   çözümlemeye  ve   yorumlamaya   kafa   yorulmazsa  iyi yaşanmaz ve   var  olan   beden   ve  o   bedenin    ihtiyacı   karşılanamaz.   Ruhunu  beslemek için  ise    doğa   ötesine   kafa  yorması  gerekir  ki  insanın,   ruh  ta   doyuma ulaşsın ve o  huzuru,  mutluluğu  yakalasın. Belgin ÖZALP
C.19:Çok fark var.sadece doğayla yetine insanlar kendi hallerinde, üşengeç insanlardır. Ama doğa ötesine kafa yoranlar ise meraklı, tuttuğunu koparan, yararlı yaratıcı insanlardır. Yaptıklarının sonucunda mutlu olurlar. --  HATİCE KIZILTAN--
C.19: İnsan oğlu ve doğa   asırlar boyudur bir etkileşim içindedir. Bir birlerine  bağlı etkileşim içindedirler, doğaya kafa yorma ve ondan  bir şeyler almak isteyenler bilimle uğraşan insanlardır.  Bu aldıklarını   bilimin  kucağına oturtarak  insanlık için    fayda ve pratiklik sağlamaktadır . doğa ötesine kafa yoran insan lar kendilerini  ve  bilimi aşmış doğayı aşmış insanlardır. Bu iki  kafa yorma olayı arasında  kendini aşma  doğayı aşma ve  sorgulamanın  hat safhada olması gibi  farklar vardır EMİRHAN ACAR
C.19:Doğa somut alanı , doğa ötesi de soyut alana kafa yormadır.Doğa, bedensel ve zihinsel, doğa ötesi ise ruhsal yararı vardır. EyüpYILDIRAK
C.19:her şeyin bir özü vardır. Doğa ötesine kafa yormak insanını varoluşudur. Doğaya kafa yormak sadece döngüsel bir eylemliliktir. İn-san doğa ötesine kafa yormakla varoluşunu anlamlaştırır.  Doğa ise yaşamını kolaylaştırır.   Adem KILIÇ
C.19:Doğaya kafa yoran insan bedeni duygularını tatmin eder, onları en iyi işleve sahip olmasını sağlar. Doğa ötesine kafa yoran insan ruhun tatmin eder. Ruhunun huzur bulmasını sağlar. Ölümün bitiş olmadığını ve bunun  ebedi başlangıç olduğunu kavrar.
Abdulkadir SÜRÜCÜ
C.19:Doğaya kafa yorma insanların elinde var olan somut verilerle olaylardan sonuç çıkarma veya çıkaramama işidir. Yani somut olarak olanla veya olabilenle ilgilenir.Somut olarak olan veya olabilen yoksa ilgilenilmez. İnsanlara en başta doğayı tanıma doğaya karşı durabilme yani doğaya yem olmama gücü doğayı kendi ihtiyaçları için doğanın doğal yapısını bozmadan kullanabilme yetisini kazandırır. Doğa ötesine kafa yorma insanların zihninde var olan soyut durumlardan sonuç çıkarabilme veya çıkaramama işidir. Yani zihinde kurulan senaryonun yine zihinde oynatılması işidir. Doğaya kafa yormanın üst aşaması olan doğa ötesine kafa yorma sayesinde insanların normalde doğayla ilgili çözemedikleri bir çok olaya mantıklı çözümler getirir. Örneğin Bakara Suresi 60. ayette “ Musa (çölde) kavmi için su istemişti de biz ona; Değneğinle taşa vur! Demiştik. Derhal (taştan) on iki kaynak fışkırdı. Her bölük, içeceği kaynağı bildi.(onlara) Allah’ın rızkından yeyin, için, sakın yeryüzünde bozgunculuk etmeyin, dedik.” Bu ayeti düşünen evrensel insan bir taşa değnekle vurulup su çıkarılabilir mi sorusunu kendisine sormaya başlar. Ve bunun için uğraşır. EMRE ÇOBAN
C.19:Doğaya kafa yoran insan sadece nesnelere ve oluş biçimlerine, doğa ötesine kafa yoran insan ise akıl, ruh gibi manevi varlıklarla ilgilenir.İnsanların yararına göre düşünürsek biri olmadan diğeri de olmaz.Yani her ikisi de şarttır. (B.KARAŞ)
C.19:doğaya kafa yormak bilimin güçlenmesini sağlarken doğa ötesine kafa yormak maneviyatın güçlenmesine yardımcı olur. İkisi üzerine de çalışılmalıdır çünkü insanın her ikisine de ihtiyacı vardı.. Kenan özcanar.
C.19:Doğaya kafa yormada insanoğlunun en iyi koşullarda yaşamını sürdürme amacı vardır. (ham haliyle doğayla baş edemeyen insanın doğaya hükmetmesini sağlar.) Fakat doğa Ötesinde ise insanın varlık sebebi ve amacı irdelenmektedir.( ademoğlunun kendini tanımasını sağlar.)   (İhsan GİZLENÇ)
C.19:insan içindeki boşluğu doğa ötesiyle dolduruyor. İnanma ihtiyacını Allah ta buluyor.(NÜKHET DAYSAL)
C.19:Doğadan kendimize fayda sağlamak için ,doğa ötesine de gelecek doğadaki olayların nasıl gelişeceğini ve nasıl bir duruma geleceğini öğrenmek için kafa yorarız. Fatma Gedikoğlu
C.19:Doğaya kafa yorma nefsin ve zekanın ürünü doğa ötesine kafa yormaları da aklın ve ruhun ürünüdür. Cengiz ÖZHAN
C.19:Doğa gözüken,doğaüstü ise düşünceden ibarettir.bu yönüyle bakıldığında insan  evrenin kendisinden meydana gelmediğini anlamış ve kendisi dışındaki olaylar,olgular,varlıklar hakkında bilgi sahibi olma ihtiyacı hissetti.Böylelikle daha çok araştırıp bilgi sahibi oldu. (F.Ağgün)
C.19:Doğaya akıl yürütmek doğaya yatırımdır, doğa ötesine kafa yormak oraya yatırımdır. (Özcan ÖZCAN)
C.19:Doğaya kafa yoran insanlar akıllı insanlardır. Fakat doğa ötesine kafa yoran insanlar zeki insanlardır. Zeki insanlar akli gereksinmelerini karşılamalarının yanında duygusal bazda da gereksinmelerini karşılayarak daha huzurlu insanlardır.             Abdurrahman Yılmaz
C.19:Somut ve soyut arasındaki fark gibi dir.İnsan kafa yorarak  doğa ötesini bulmaya çalışır.[Yunus Gencel]
Bence doğa ötesine kafa yoranlar ilk başta kendini sorgulayan insanlardır ’nereden gelip nereye gidiyorum misali’.(M.ŞAHİN)
C.19:İnsanlar kendi ihtiyaçlarını karşılamak için doğaya yönelmişlerdir. Bu yüzden doğa ile ilgili bazı bilgileri öğrenmek ve araştırmak için doğaya kafa yormuşlardır. Doğa ötesi ise insanların kafalarında oluşan bazı soruların cevabını öğrenmek için oluşturdukları düşüncelerdir(yaratılış) MAKSUT SAYÇİÇEK
C.19:Doğaya kafa yormak bilineni fark etmektir,  oysaki doğa ötesine kafa yormak onu keşfetmektir. Doğayı fark etmek kadar onu keşfetmekte önemlidir. Çünkü her şey fark etmekle başlar. (HASAN İMRET)
C.19:Doğaya kafa yorma var olana kafa yormadır. Ancak doğa ötesine kafa yorma varlığı ve yokluğu belli olmayan belirsizliğe kafa yormadır. Bir şeyleri kendinde anlamlaştırdığın sürece güzeldir. Doğayı ve doğa ötesini anlamakta bu sebeptendir. Fatma KOYUNCU
C.19:Doğaya kafa yoranlar daha çok bilime ve fen’e hizmet etmişlerdir. Doğanın ötesine kafa yoranlar ise daha çok Peygamberler, din adamları, evliyalar, veliler ve filozoflardır.aralarındaki fark birinci gruptakiler somut ve maddi dünyaya fayda sağlayıp insanın madden rahata kavuşma yollarını sorgulamış ve teknoloji gibi vasıtalarla gerçekleştirmeye çalışmıştır.İkinci grup ise daha çok insanın aşırı hayvanlaştığı dönemlerde ortaya çıkıp veya bu dönemlere işaret edip, insanın insan gibi yaşaması gerektiğini, fıtratına uygun olarak yaşamasını dile getirmişlerdir. Bunlarda daha çok klasik düzeyde söylersek insanın maneviyatına ağırlık vermişlerdir. (Özkan güçin) 
C.19:Doğaya kafa yormak: doğanın nasıl daha güzel ve yaşanılacak bir yer olması için çaba harcamaktır. Ama doğa ötesi ise ; bir örnek verecek olursak tanrıyı düşünmek diğer dünyayı düşünmek ahreti düşünmek ise doğa ötesidir. İkisinin de yararları vardır.  Örnek doğayı düşünmek insanların daha güzel bir dünyada kardeşçe yaşamalarını sağlarken ; doğa ötesi ise insanların yaptıkları eylemlerde vicdani bir değere olmasını sağlar. İkisi de yararlıdır. Metin KUZU
C.19:Doğada her şey açıktır,bilinendir .Doğada var olanı anlamak için çok fazla çaba sarf etmeye gerek yoktur .Çünkü bir çok şey ya somuttur yada bir çok şeyin somut örnekleri vardır. Bu yüzden her insan bir kaç dakika düşününce bir çok şeyi olduğu gibi görüp algılayabilir .Oysa doğa ötesinde her şey somut değildir,soyut düşünme soyut görme mecburiyeti vardır .Bunu her insanın başarabilmesi güçtür .İnsanın doğa ötesini anlaması için daha geniş ,büyük anlamlı düşünmesi gerekir. .(Semra SÜPHANDAĞI)
C.19:Doğaya kafa yorma hayatı anlamaya ve kolaylaştırmaya , doğa ötesine kafa yorma ise inanca bağlıdır.daha öncede dediğim gibi doğayı anlamak yaşamımızı kolaylaştırmaya yarar, doğa ötesini anlamak ise hayatımıza anlam kazandırmamıza yardım eder.(Yüksel ERİBOL)
C.19:aslında her ikisi birbirinden uzak görünse de birbirini tamamlamaktadır.doğayı inceleyerek insan kendi ihtiyacını karşılamakta daha iyi bir yaşam standardı için gerekli olan eşyayı üretmektedir.Doğayı incelemek belki insanın biraz maddi yönüne hitap etmekte…Doğa ötesi ise insanın ürettiklerimin keşfettiklerinin dışında neler olabilir düşüncesinin sonucuyla irdelenebilir.aynı zamanda verilen bu nimetlerin aslında kimin olduğu ,en sonunda kime kalacağı araştırmalarına götürür insanı.bu da bireyin bu yüzden elindekinin kıymetini bilmesini ve kendi yaratılış amacını anlamasını sağlar. (Ümran ARVAS)
C.19:Doğaya merak her zaman vardır ve insan yaşadığı sürece hep var olacaktır.Doğayı anlamaya çalışmak beraberinde bilimsel çalışmaları getirir.Doğa ötesine kafa yorma bizi bilinmeyenler dünyasına alıp götürür.Bilinmeyene ulaşma gayreti içsel bir huzura veya aksi bir duruma yol açabilir. (Sevil GÜLEŞÇE)
C.19:doğa;canlıların yaşadığı ortam,doğa ötesi ise metafizik dediğimiz boyuttur.doğaya kafa yorma insanın iyi bir yaşam sürmesini,doğa ötesine kafa yorma insanın ufkunun genişlemesini sağlar. (Tuncay DEMİRADAM)
C.19:Doğa görüp dokunabildiklerimizdir. Düz mantıktır ve sığdır. Kanıtı açıktır ve her insan anlayabilir. Ama doğa ötesi derindir, mantığı zordur. Ve her bireye göre değişik sonuçlar ortaya çıkabilir .Doğaya kafa yorarsanız neden yiyip içtiğinizi ,canlıların nasıl yaşayıp ürettiklerini dünyanın nasıl döndüğünü anlarsınız .Doğa ötesine kafa yorarsanız ruhunuz , bakış açınız genişler,bulunduğunuz ortamı aşar hatta soyutlanabilirsiniz.Varlığınızın sebebini keşfeder maddeyi maneviyata çevirisiniz. (Emine TİMUR)
C.19:Doğa göz ünündedir, dağa ötesi ise hayal ürünüdür. Göz önünde olana kafa yormak, düşüncede ,hayalde olan bir şeye kafa yormaktan daha kolaydır. Doğa  insanın var olma sebebidir. İnsanın ona yaptığı küçük olumlu bir iğliği fazlasıyla ona geri verir. Doğa ötesi bilinmeyen konumda olduğu için onun düşünene yarada verebilir zararda.   (Nazlı Gül KUBBA)
Doğaya kafa yorula bilinir ama doğa ötesine kafa yorulamaz. Bizi yaradan kadar anlamamız mümkün değildir. (Serdar DEMİR)
C.19:Doğa olayları dediğimiz olaylar, yaşantılar insanın çevresinde olan, insanları sürekli etkileyen ve böylece insanlarında etkilendiği olaylar zinciridir. Bu çevreyle olaylarla insanlar sürekli etkileşim içindedirler. Bu olayları, yaşantıları düşünmek hiç şüphesiz ki bizi olgunlaştırır, ufkumuzu genişletir. Diğer tarafta da doğa ötesi bizi sürekli düşündürür. Bu gün dünyadaki varlığımız elbet bir gün sona erecek ama bundan sonra olacakları düşünmek, hayatımıza olumlu bir çerçeveden bakmamıza sebep olur. Dünyadaki varlığımızın amacını bu şekilde anlarız. Yani doğa ve doğa ötesini düşünmemiz ve böylece nefsimizi terbiye etmemiz gerekir. . (Derya KANDEMİR)
C.19:İnsan aklını kullanabildiği ölçüde doğaya ve doğa ötesine kafayı yorar.Doğanın gizemini çözmekte direten insan bunu başardığı vakit doğa ötesine anlam vermeyi sağlayacak duruma gelecektir. (Veysel KACAR)
C.19:Doğayı anlama , şu anda yaşadığımız evreni, çevreyi, tabiatı.. vb tanıma ve öğrenmedir. Doğa ötesini anlama ise, nerden, nasıl, niçin yaratıldığını; yaratılış amacını , sonunun ne olacağını(kainatın), öğrenmedir.
Doğayı öğrenmek, yaşadığı evreni, çevreyi , doğayı..vb. özellikleriyle tanıma; nasıl oluştuğunu, nasıl korunması gerektiğini, insanların yaşaması için daha iyi şartların oluşturabilmesi için, doğada ne gibi değişiklik ve gelişmelerin yapılması gerektiğini bilmesidir. Fakat, doğa ötesini öğrenme, kişiye kim olduğunu, kim tarafından ne için, neden yaratıldığını öğrenmesini; kendisini anlayıp, anlamlandırması sonunun ne olacağını kavramasını sağlar. (Aslıhan KESİCİ)
C.19:Bunu iki yola benzetebiliriz birinci yolda yürüyerek ikinci yolda ruhen uçarak çevrenizi tasvir edersiniz. İkisi de doğru kullanıldığında toplumu ebedi bir barışa götürür.   (Mehmet Hüznü AKKURT)
C.19:Doğaya kafa yormak elbette doğa ötesine kafa yarmaktan daha kolaydır. Varlık ve yokluk arasındaki farka benzer. Doğaya hakkında düşünmek yeni atılımlar. Yapılmasına olanak verebilir ancak doğaötesi insanın zihinsel kapasitesini aşar bence o yüzden fayda yerine zararı olabilir. (Sevcan ÜLKÜ)
C.19:İnsanlar dünyada gerçekleri öğrenme çabası vardır. Sürekli bir şeyler öğrenmek isteği içindedirler. Doğaya ve doğa ötesine de ilişkin bir şeyler öğrenmek istiyorlar. Doğa ötesini öğrenmekle    yaşaman her açıdan öğrenecektir. Doğa gerçeklik bilimsellik içerir ancak doğa ötesinde bilimsellik yoktur. (Mustafa SOYALP)
C.19:Doğa sadece içinde bulunduğumuz, gördüğümüz ve farkında olduğumuz zaman bize bilgi verir. Ancak doğa ötesine kafa yormak insanların ileriyi görmesini ve daha aktif olmasını sağlar.
C.19:Doğaya hakim olup doğayı tahrip ederler. (Abdurrahman ZEBEK)
C.19:Doğaya kafa yorma doğa ötesine göre en azından var olan şeylere çevreye ilgi duyma görünen şeylere alaka göstermek olarak tanımlanabilir. Doğa ötesine gelince bu her insanın ayrı olarak tasvir ettiği ayrı bir şekilde düşündüğü bir durumdur. Her insan kendi penceresinden doğa ötesine baktığı için herkeste ayrı bir düşünce uyandırır. Doğa ötesini her insan kendi gözüyle görür ve değerlendirir. Tabi olmayan daha doğrusu gözle görülmeyen bir duruma kafa yormak ister istemez biraz daha insanı insan beynini yoracaktır. Bunun insana vereceği yarara gelince insanın olaylara bakış açısını daha da derinleştirir. Düşünce yapısını çok fazla geliştirir. (Hayrullah Kuşman)
C.19:doğaya kafa yormak bilimin güçlenmesini sağlarken doğa ötesine kafa yormak maneviyatın güçlenmesine yardımcı olur. İkisi üzerine de çalışılmalıdır çünkü insanın her ikisine de ihtiyacı vardır. (Ümmetullah DEMİR)
C.19:Doğaya bilim adamları kafa yorar doğa ötesine ise deliler ermişler yararına gelince delirmek yararsa ya delirir ya erer  (Sultan ERDEM)
C.19:Doğa akla dayanır, doğa ötesi ise hem akla hem de vicdana dayanır.Ne olduğunu ve niçin var olduğunu bilir ve mutlu olur. (Murat ÇİFTÇİ)
C.19:Doğaya kafa yormanın temelinde doğaya hâkim olma eğilimi vardır. Bu da bilim ve teknolojik gelişmelerle kendini gösteriyor. Doğayla ne kadar başa çıkarsak ona ne kadar hâkim olursak onu o kadar çözmüş oluyoruz. Aslında olması gerekenle olanı karıştırıyoruz. Olması gereken: doğayı anlama onlunla uyum içinde olma, olan ise: doğaya hâkim olma çabasıdır.
Yüzyıllardır insanlar nerden geldiklerini nasıl geldiklerini merak etmiştir. Yaratıcıya ulaşma adına bir şeyler yapma çabası hep var olmuştur. Gizil güçleri keşfetmek isteyen insanlar metafizik konulara yönlenmiştir. Doğayı anlama somut, doğa ötesini anlama soyut bir olaydır. (İlhan POLAT)
C.19:Doğa ve doğa ötesi bütün bütün farklı şeyler değildir.Birbirini tamamlarlar.Her ikisini de anlayabilen insan kendini gerçekleştirir ve mutlu olur. .(Barış KOCABEY)
C.19:doğaya kafa yormak bilimin güçlenmesini sağlarken doğa ötesine kafa yormak maneviyatın güçlenmesine yardımcı olur. İkisi üzerine de çalışılmalıdır çünkü insanın her ikisine de ihtiyacı vardır. (Ahmet Özkan TURHAN)
C.19:Fark akıllı insan ile deli arasındaki fark kadardır.yararına gelince adamı delirtir ve dünyadan soyuttur. (Gencehan EROL)
C.19:Doğayı düşünmek doğa ötesiyle, doğa ötesini düşünmek doğayla bağlantı kuran bir sistemler içerisindedir. Eğer kum saatini çevirdiğimizde kum diğer tarafa akmıyorsa yapıyı bozan bir tıkanıklık vardır. (Muhammed Vesim KARABIYIK)
C.19:doğaya kafa yorma görüneni anlama çabasıdır. Bu yönüyle doğaya kafa yorma insanın görünenle insanın yaşamını kolaylaştırmayı amaçlar. Doğa ötesi ise maneviyat ve dindir. Buda insanın iç huzurunu sağlamayı amaçlar. (Özlem ARSLANBOĞA)
C.19:Doğa insanın maddi ve yani beşeri ihtiyaçlarına  , doğa ötesi ise manevi ( ruhsal ) ihtiyaçlarına cevap verir. İkisi de vazgeçilemezdir. Doğaya kafa yorarak doğayı keşfeder ve maddi ihtiyaçlarımızı gideriz.  Doğa ötesine kafa yormak ise ki zaten sadece doğaya kafa yormak insanı güdükleştirecektir, doğada açıklanamayan ama açıklanması gereken hususlara kafa yormaktır. (Nazım ÇOĞALTAY)
C.19:Doğaya kafa yormak içinde yaşadığımız dünyayı anlama anlamlandırma işidir.Doğa ötesine kafa yormak ise kendini doğadan soyutlayarak gerçekçi bir bakış açısı ile düşünebilmektir.Aralarındaki temel fark bakış açısıdır.Doğaya kafa yorma her şeyden önce insana eleştirel düşünce yetisi kazandırır.Doğa ötesine kafa yorma ise insanın kendini aşması yolunda insan zihnindeki düşüncelere basamak olur. İLHAN ARAR
C.19:Doğadan kasıt “bilim”,Doğa Ötesinden kasıt “ilim” ise, zaten bilim de kaynağını ilimden aldığına göre aradaki tek fark birinin diğerinden daha geniş kapsamlı olmasıdır.    İnsanlara her birinin yararı, faydalı ve doğru bilgiyi paylaşmak ve bilgiye ulaşmanın yolunu açmak.  BELKIS AYDIN
C.19:Doğaya kafa yoranlar daha somut ve gerçekçi şeylere kafa yormuş olurlar.Doğayı kendileri için faydalı bir şekilde kullanabilirler.Doğa ötesine kafa yoranlar ise sanal ve soyut formdaki şeylere kafa yormuş olurlar.Bu insana somut bir şey kazandırmaz.  Rukiye DOĞAN
C.19:Doğaya kafa yormak,doğayı irdelemek sonucu insanlar somut verilere ulaşır,bunu kendi yararına kullanır.Doğa ötesiyle ilgilenmek insanın manevi dünyasını tatmin eder.Kimi insanlar bundan huzur duyabilir.  LEYLA KIZILYILDIZ
C.19:Doğaya kafa yorma, var olanların üzerine düşünmedir, doğa ötesi ise olması istenilen üzerinedir. Her ikisi de kötü ahlaklı insanlar tarafından kullanılmadığı sürece insanlığın yararına olur. EŞREF KANAN
C.19:Doğaya kafa yorma işini mantıklı insanlar yapar, doğa ötesine ise fanatikler OSMAN ÇELİK
C.19:Doğa ötesi, doğanın varoluşunu sorgular. Nasıl oluşmuş? Kim oluşturmuş? Bunu nasıl yapmış? Acaba bu gücü ona veren başka biri var mı? gibi sorular ile çıkmaza girer ve cevap bulamayacağı noktada aklını kullanamaz olur ve küfre girer. Doğaya kafa yoran bireyler ise doğadaki güzelliklerin farkına varır aklını kullanır ve yaşama sevincini iç dünyasında hisseder. ( Emrah GÜRCAN)
C.19:Doğaya kafa yorma beden için, yaşamak içindir, doğaötesine kafa yorma ise ruhsal doyum içindir. Semiha EROL
C.19:Var olan bir şeyi düşünebilmek ona kafa yormak ve ona dair beynimizde senaryolar üretmek basittir. Ama gözümüzle görmediğimiz hayal edebileceğimiz varlıklar için kafa yormaya gelince karmaşık bir yapının içerisine gireriz. Yani isimlendiremeyeceğimiz hayaller ülkesine hoş geldiniz diyebiliriz. (SERVET AKAY)
C.19:Doğaya kafa yorma insanların elinde var olan somut verilerle olaylardan sonuç çıkarma veya çıkaramama işidir. Yani somut olarak olanla veya olabilenle ilgilenir.Somut olarak olan veya olabilen yoksa ilgilenilmez. İnsanlara en başta doğayı tanıma doğaya karşı durabilme yani doğaya yem olmama gücü doğayı kendi ihtiyaçları için doğanın doğal yapısını bozmadan kullanabilme yetisini kazandırır. Doğa ötesine kafa yorma insanların zihninde var olan soyut durumlardan sonuç çıkarabilme veya çıkaramama işidir. Yani zihinde kurulan senaryonun yine zihinde oynatılması işidir. Doğaya kafa yormanın üst aşaması olan doğa ötesine kafa yorma sayesinde insanların normalde doğayla ilgili çözemedikleri bir çok olaya mantıklı çözümler getirir. Örneğin Bakara Suresi 60. ayette “ Musa (çölde) kavmi için su istemişti de biz ona; Değneğinle taşa vur! Demiştik. Derhal (taştan) on iki kaynak fışkırdı. Her bölük, içeceği kaynağı bildi.(onlara) Allah’ın rızkından yeyin, için, sakın yeryüzünde bozgunculuk etmeyin, dedik.” Bu ayeti düşünen evrensel insan bir taşa değnekle vurulup su çıkarılabilir mi sorusunu kendisine sormaya başlar. Ve bunun için uğraşır. Mahmut KARA
C.19:Doğaya kafa yorma daha çok bizim bulunduğumuz koşulları alakadar eder ama doğa ötesi bizim biraz daha dışımızı ilgilendireceği için pek fazla kafa yormaya inancını taşıyorum. M.Can ÖZBAY
C.19:Doğaya kafa yoran sadece şu an var olan durumları muhasebe ederken doğa ötesini düşünen düşünürler ise olayların daha ince detaylarına dayanarak olaylara yaklaşırlar. Yararı düşünürlerin ortaya attıkları çözüme göre değişir. Kazım KOÇ
C.19:Doğadan kastınız bilim olmalı ki dünyada rahat bir hayat sürmek için gereklidir. Doğa ötesinden kastınız din olmalı ki din ebedi hayat için lazımdır. 60 yıllık dünya hayatıyla ebedi hayatı kıyaslarsak bilimle 1 saniye uğraşmışsanız din ile milyar yıl uğraşmanız gerekir. Unutmadan İslam da bilim geliştirmek müslümanın görevleri arasındadır. Unutulmamalı ki dünya orta çağı yaşarken Osmanlı teknoloji ve bilimde çok ileri düzeyde idi. Müslümanlar şu anda bilimde geride ise sebebi dinin emri olan “ilim İçinde de olsa bulup getirin” emrinin dışına çıkılmasıdır. Gerçek dindar bilimde kendini geliştirmek mecburiyetindedir. Yanlış anlaşılmamalı ki İslam doğa ötesin kafa yor ama bilimi es geç demiyor tam aksini ifade eden binlerce ayet ve bu ayetlerin büyük bölümü “Gerçek akıl sahipleri “diye başlıyor. Saadet POLAT
C.19: İçinde yaşadığımız yer doğadır. Doğa ötesi ise doğanın özüdür. Buna da filozoflar bilim adamları kafa yormaktadır. İnsanlar bunları öğrenerek kendini maddi ve manevi açıdan geliştirir. M.Emin ERDEM
C.19: doğa insanın yaşadığı yerse herhalde bunu araştıracak doğadan yararlanmada en üstün boyuta ulaşmaya çalışacaktır.doğa ötesinde insanların inanmaya olan ihtiyacının sonucu aklının almadığı yerde bunu diniyle ilişkilendirmesinden dolayı doğa ötesini araştırmaktadır. Serkan KÖROĞLU
C.19:Doğaya kafa yorma bilim adamalarının işidir doğa ötesine kafa yorma ise filozof ve felsefecilerin işidir Yusuf ATEŞ
C.19:Doğaya kafa yormak sadece görünene kafa yormaktır. Oysaki yaşadığımız kainatın sadece görüntüden oluşmadığını, bunu tamamlayan bir ruhun olduğunu biliyoruz. Hem bedenimizle hem de ruhumuzla doğaya uyum sağlayabilmemiz için her ikisi üzerine de düşünmek gerekir. Cahit AYYILDIZ
C.19:Doğayı düşündüğümüzde kafamızda bir şekil oluşur. Ancak doğa ötesini düşündüğümüzde kafamızda bir şekil oluşmaz. Yararı da yaratanın farkında olmaktır. Çiğdem BOZDAĞ
C.19:İnsanın yaşadığı çevreye kafa yorması gerekir aksi takdirde kendi ve diğer canlıların yaşama alanlarını yok edebilir. Doğa ötesine kafa yormak ise insanın kedini öylesine yaşayıp ölecek bir varlık olmaktan kurtaracaktır İ.Halil KAYA
C.19:Doğaya kafa yoranlar genelde pozitif düşünen her şeyin bilimsel olarak bir açıklaması olabilirliğine inanan kimselerdir.bu kafa yormaların insanlara olacak yararına gelince doğadaki o müthiş mantık ve dengeyi insanlık yararına,insanın yaşamını kolaylaştırıcı veya hastalıkları vs. iyileştirici çözümler bulmaktır dokunacak yarar.
Diğerleri ise ,doğa ötesine kafa yoranlar,ve gerçekten doğa üstü varlıkların varlığı sürekli insan oğlunun kafasını yoran onu kurcalayan bir sorudur.Bence de vardır.çünkü bunun bence en mantıklı cevabı bana göre yalnız olduğumda yanımda kimse olmadığında yine de bir şeylerin etrafımda olduğunu düşünmemdir.
Bir başka yorumda şu olabilir: Doğa ötesi dediğimiz unsur nedir? Çevremizde insanı etkileyen her unsur doğa ise. Canlı varlıklar, Cansız varlıklar, uzay, evren, yıldız kümeleri, bunların ötesi dediğimiz de ruhsal olayları mı kastediyoruz. Önce bunu belirlemek gerekir. Eğer bu kastediliyorsa eğer bu da doğadan bir parçadır ve ölçülebilir ve deneylerle ispatlanabilir. Demek ki doğa ötesi diye bir durum söz konusu değil. Celal EŞSİZ
C.19:İnsanların vahşi doğa anaya bırakmak insanlara en büyük zararlardan biri verilmiş olur.Bununla birlikte insanları doğaya karşı bilgilendirmekte fayda var.İnsanlara .doğayla mücadelesinde bir bağışıklık kazandırmak etkili olabilir. M.Vasfi YURĞUN
C.19:Doğrudur hayvanlar yaşamlarını sürdürmek için gerekli donanımlara sahiptir. Hayvanın bu donanımlarını kullanma derecesi, niteliği ve belli bir yere kadar geliştirme derecesi hayvanın zekasını gösterir. Fakat hayvan bu donanımlarını kullanırken muhakeme yapmaktan yoksun olduğu için hareketlerini bilinçsizce yaptığından akıllı olamazlar. Muhittin DEMİR
C.19:Doğa insanın madde yönüyle doğa ötesi ise mana yönüyle ilgilidir. İnsan her ikisinin bileşimi olduğundan kendini tanıması ve keşfetmesi açısından oldukça yararlı olduğu söylenebilir. İsmail AYDOĞDU                          
C.19:İnsanlar doğayla etkileşim halindedirler.Dolayısıyla aklını doğa yasalarıyla meşgul etmektedir.İnsanların yaşamlarına ışık tutarlar. . A.Vahap ASLAN
İnsan nereden geldiğini ve nereye gideceğini ve niçin yaşadığını merak ettiği için doğa ve doğa ötesine kafa yorar. A.Hekim KUTLUK
C.19:Doğa görünür olduğundan dolayısıyla gözlenebilir ve daha doğru kararlar verilebilir. Fakat doğa ötesi biraz daha soyut olduğu için biz gözlemleyemeyiz. Fakat gözleyemediğimiz için bir şeyin yok olduğunu söyleyemeyiz  çünkü bizim görmediğimiz fakat aslında olan çok gerçek vardır ve bu gerçekler bizim sonsuz  saadetlere ulaşmamıza sebep olabilir.  Sıracettin ADIGÜZEL
C.19:Evet,hayvanlar belki zeki olabilir fakat zekaya işlerlik kazandıran akıl sisteminden yoksundur. Çünkü, bir hayvanın akla sahip olması demek,insanoğlundan sadece görüntüsü ve yaşama şekliyle farklıdır anlamına gelir.
Biz çok i yi biliyoruz ki, aklı insan kadar araçsallaştıran yaşama yön veren onu kendi beşeri etkinlikleriyle yönlendiren başka bir varlık yoktur. (YILMAZ CAN)
C.19:Doğaya kafa yorma bu günkü teknolojiyle daha somut fakat doğa ötesi soyut düşünmeyi gerektiriyor karşılıklı birbirlerinden etkileniyorlar. Farklı kainatlar için her ikisi de yararlı. Kezibe ÖZDEL
Doğa ötesine kafa yormak, doğaya kafa yormaktan daha zordur.Daha fazla ayrıntıya inmek gerekiyor.İnsanlar kafa yordukları miktarda  gerçeği bulabilirler. (M.Emin Aras)
C.19:Doğaya bütün insanlar kafa yorabilir,  doğa ötesine daha derin düşünenler ve doğa ötesinde bir şeylerin varolduğu inanan insanlar kafa yorabilir. Doğaya kafa yoranlar doğanın  bizlere sunduğu olanaklardan nasıl faydalanmamızı gerektiğini, doğa ötesine kafa yoranlar doğanın dışında neler olup bittiğini  bize bildirmeleri insanlarının yararına olabilir. . (Yahya TORİ
C.19:İnsanlar doğaya kafa yorarak onu değiştirmeye çalışırlar ve ondan yararlanırlar. Doğa ötesini düşünen kişiler doğayı içinde bulunduğu evrene göre değerlendirir. İkisi arasında ilişki kurarak olumlu yönde katkıda bulunurlar. Aytekin DAŞBURUN
C.19:Doğa daha çok somut ve insan ırkı için önemli. Yalnız doğa ötesi fuzulidir bence Fuat TANIŞIR
C.19:Doğaya kafa yormak bilimin sınırları içinde insana hiçbir şekilde insana zararı yoktur.Fakat doğa ötesinde kafa yormak insana zarar verebilir.en küçük ihtimalle evrenin ötesinde ne olduğu üzerinde kafa yormak çeşitli travmalara yol açabilir.Çünkü uluslar arası bilim bile bunun üzerinde yorum yapamamaktadır.   Zeki ASLAN
C.19: Öncelikle, doğayla iç içe olmak ve onunla birlikte yaşamak zorunda olduğumuzu bilmekte yarar var. Ancak, insanoğlu ile doğa arasında sadece mantık açısından bir farklılık vardır. İnsan, dinamik bir yapıya sahip olan mantığını, birlikte yaşamak zorunda olduğu ve sabit bir mantığa sahip olan doğa ile uyumunu gerçekleştirebilmelidir. Böylesi bir durum için de elbette ki doğaya kafa yorması gerekecektir ki, doğanın sabiteleriyle, kendisinin değişkenlerinin ortak paydasını bulabilsin ve uyumunu gerçekleştirebilsin.
Doğaya kafa yormak, mevcut doğa kanunlarından haberdar olup; enine boyuna irdeleyerek; kendisine yarayabilecek kanunlardan yararlanabilmektir.
Doğa ötesine kafa yormak ise, doğanın kanunlarını, kendi kanunlarıyla birleştirerek; (doğa kanunları sabit birer basamaklarsa; insanın kanunları, bu merdivenleri çıkarken kullanılacak mantıklardır), kendi mantığını doğru kullanarak; merdiveni çıkmak ve en üstten doğanın bile göremediği şeyleri görmektir.(buradaki görmek, diğer duyu organlarının,hatta 6.sının bile, temsilcisidir)
Doğaya kafa yorarak insan, doğayla birlikte yaşamayı başarırken; doğa ötesine kafa yorarak; doğaya üstün gelebilir.
Doğa, sadece kendisini yenilemek ve bir takım sistemler zincirinden ibaret kendi etrafında dönen bir yenilenmedir. Eğer, sadece doğaya kafa yorulursa; durumumuz, onun gibi olur. Sadece yenileniriz(ki, zaten dinamik bir mantığa sahibiz) ve kendi etrafımızda döneriz. Ama, doğa kendi etrafında dönüyorken; bu dönüş yörüngesinin üzerine çıkıp; oradan doğa ötesini algılamaya çalışırsak; doğa kontrolümüzde olan bir dönence(!); biz de onun üzerinde eşeği sağlam kazığa bağlamış bir seyyah oluruz. (AYTAÇ BİLDİRİCİ)
C.19:İkisi arasındaki fark doğa insanın gördükleri ve bildikleriyle sınırlıyken, doğa ötesi bence insanı biraz aşar. İnsanlar doğaya muhtaç olduklarından doğayla ilgili her şeyi bilmek zorundalar. Fakat doğa ötesine insanların el değdireceklerini tahmin etmiyorum. Yani bir söz vardır ya; ineğin dünyası gördüğü kadardır... Hamdullah KUŞMAN