2O25'TE DÜNYA
			Geleceğe doğru bakmak, 100 yıl sonrasını hayal etmek bilimkurgunun en temel izleklerinden biri. Günümüzdeki gelişmelerden yola çıkarak yakın geleceğin nasıl şekilleneceğini tahmin etmeye çalışmaksa bilimsel öngörü gerektiriyor. Bugünden yola çıkarak yakın geleceğimize, sözgelimi 2025 yılına birlikte bakalım. Yaşadığımız evlerden kullandığımız otomobillere, dinlediğimiz müzik türünden tatilde nereye gidebileceğimize kadar yakın gelecekte bizi pek çok yenilik bekliyor. Bu yeniliklerin birçoğunun deneme süreçleri sona erdirildi ya da üzerlerindeki çalışmalar son aşamaya geldi. Bilim ve Teknik Dergisi'nde "Teknoloji Adımları" köşesinde her ay sizlere anlattığımız bilimsel gelişmeler, tam da sözünü ettiğimiz türden geleceği belirleyecek bilimsel adımlar. 2025'in dünyasında yaşanan gelişmelerin neler olduğunu merak ediyorsanız bu satırları okumaya devam edin. Geleceğin dünyasında birçok şey sizin için tanıdıkmış görünse de aslında yepyeni bir biçimde karşımıza gelecek. Biliminsanları gelecekten mucizeler beklememek gerektiğini ama bilimin başarılarının şaşırtıcı hızlarda gerçekleştiğini söylüyor. Yirminci yüzyılda başlayan bu ivmenin getireceği yenilikler, yaşamımızı kolaylaştıracak, dünyayı ve alışkanlıklarımızı yeniden biçimlendirecek.
							Temmuz 2005 3 BİLİM ve TEKNİK

			Güneş enerjisindeki gelişmeler, ev ekonomisine uygun bir hale getirildiğinde ortaya tükettiğinden daha fazla enerji üreten evler çıkıyor. Akıllı boyalar kışın Güneş'in enerjisini kışın emiyor yazın yansıtıyor. Yarısaydam duvar panelleri zararlı UV ışınlarını engelliyor. Güneş buralara vurduğunda paneller renk değiştiriyor.
									Günümüzde teknoloji artık evimizin içinde demek bile yetersiz kalıyor. Belki bu cümle şöyle düzeltilebilir: Günümüzde teknoloji evlerimizin kendisi. Akıllı evler sahiplerinin yaşamlarını kolaylaştırıyor. Sözgelimi, bir ışık algılayıcısı sayesinde güneşin batışını hisseden eviniz perdeleri kendi kendine kapayabiliyor. Uzun yolculuklar sırasında pencerelere ya da pencerelerin Önüne gelen panjurlar belli aralıklarla açılıp evi havalandırabilir ve siz eve döndüğünüzde her şeyi bıraktığınız gibi bulabilirsiniz. Yangından eskisi kadar korkmaya gerek yok. Evdeki duman algılayıcısı herhangi bir yangın durumunda otomatik olarak devreye girip yangına müdahale edecektir. Bütün bunlar elbette insanın hayal gücüyle sınırlı ve pek çok değişik uygulama bunlara eklenebilir. Bununla birlikte büyük bilgisayar ve yazılım firmaları evlerin daha da akıllı olması İçin çalışıyorlar. Sözgelimi Sun Microsystems, "Home Network Gateway" adını verdiği sistemlerle geleceğin akıllı evlerinde tüm elektronik aygıtların birbirleriyle iletişim içinde çalışmasını, İnternet'e bağlanmasını, uzaktan yönetilebilmesini ve sizin ihtiyaçlarınızı sizden önce algılayıp
						olarak üretilip, kullanıcıların bilgisayarlarını istedikleri Özelliklerde satın alması gibi, prefabrik evler de, üretilen parçaların standart ölçülere sahip olmasıyla esnek bir tasarım ve geniş bir hizmet yelpazesine sahip olacak. Belki de gelecekte mimarlara ve inşaat mühendislerine çok farklı görevler düşecek. Gelecekte evlerin nasıl olacağına etki edecek konulardan biri de toplumsal etkenler. Cep telefonlarının nasıl biçimlendiğini hatırlayalım. Kısa sürede fotoğraf çeken ya da kamerası olan cep telefonu modelleri yaygınlaştı. Bunlar teknolojinin getirdiği yeniliklerin toplumsal ivmeyle şekillenişinin bir göstergesi. Bu anlamda gelişen teknoloji evlerimizi şekillendirirken toplumsal etkenler de işin içine girecek. Aslında hızla yayılan CD ve DVD'lere bakarak, evlerimizdeki yerleri gittikçe sağlamlaşan ev sineması ya da oyun konsolları gibi teknolojik ürünlere bakarak eğlence dünyasının hızlı bir yükselişte olduğunu söyleyebiliriz.
		Gelecekte evlerin fabrikasyon olmasını bekleyebiliriz. Prefabrik evlerin yakın zamanda yükselişe geçmesi, yaygınlık kazanması bekleniyor. Bununla birlikte bu bütün evlerin birbirine benzeyen bir örnek yapılar olması anlamına gelmiyor. Tam tersine parçaların seri üretiminin kullanıcılara çok değişik seçenekler sunması söz konusu. Tıpkı bugün bazı otomobil firmalarının web sayfalarında müşterilerine istedikleri otomobilleri tasarlama olanağı sağlaması gibi, müşterilerin kendi zevklerine uygun evleri tasarlayıp sonra satın alması da mümkün olabilecek. Binaların yapımında kullanılacak parçaların standartlaştırılmasıyla uyum sorunu yaşanmayacak. Duvarların tavana nasıl geçeceği, boruların birbirlerine nasıl monte edileceği Önceden belli olacak. Bugün bilgisayar üreticileri USB bağlantılarını bir standart olarak kabul edip tasarladıkları bilgisayarlarda kullanıyorlar. Tıpkı bir bilgisayarın parçalarının standart
				BİLİM ve TEKNİK 4 Temmuz 2005

sürmesini sağlamak. Her ne kadar şu anda PC evdeki verimli yaşamın önemli bir parçası olsa da, Microsoft'un son dönemlerde yaptığı araştırmalar, tüketicilerin ev teknolojisi ürünlerinden daha fazla yetenekler beklediğini gösteriyor. XP için yeni teknolojiler geliştirme aşamasında olan Microsoft, kod adı "Freestyle" olan yeni bir ürün üzerinde çalışıyor. Microsoft 2001 yılının Ekim ayında Samsung ile bir ortaklık yaptığını açıklayarak, iki şirketin e-Home çerçevesinde; Samsung donanım teknolojisi İle Microsoft Windows işletim sistemi üzerinde yeni ürünler geliştirip pazara sunacaklarını duyurmuştu. Freestyle'ın geliştirilmesi de Microsoft - Samsung ortaklığına dayanıyor. Bu ortaklık sonucu "Home Media Center" konseptiyle geliştirilen Freestyle, evleri gelecek nesil sayısal ortamlara dönüştürme vizyonunun bir ürünü. Freestyle'da, evin herhangi bir yerinden PC'deki sayısal medya içeriğine ulaşılmasını sağlayacak uzaktan kontrol özelliği ve kullanıcı arayüzü bulunuyor. Bu çerçeve dahilinde Samsung geçtiğimiz günlerde akıllı buzdolaplarını halka duyurdu. RH 2777 adı verilen bu ürünün diğer buzdolaplarından farkı aslında bir medya merkezi gibi çalışması. Bu buzdolapları içinde eksilen malzemeleri İnternet'e bağlanarak sipariş verebiliyor. Ayrıca kullanıcılar İnternette diğer işlemlerini buzdolabını kullanarak yapabiliyorlar.

Siemens'in geliştirdiği "Home Assistant" yazılımıyla eve kurulan "Instabus" adı verilen düzenek, bir PC ya da dokunmatik ekran üzerinden bütün evinizi kontrol edebiliyor. Bu sistemde kullanılan PC ye bağlı bir modem aracılığıyla telefon ve İnternet üzerinden evi uzaktan izleyebiliyor ve kontrol edebiliyorsunuz. Yine PC'nize ekleyeceğiniz bir TV kartı ile istediğiniz görüntüleri taşıma ve TV üzerinden izleme olanağınız var. Sözgelimi, çamaşır makinesinin programını bitirdiğini, TV de sinema seyrederken görmek mümkün. Siemens, evlerde kullanılan beyaz eşyaları da (buzdolabı, fırın, elektrikli su ısıtıcısı vb.) Instabus EIB sistemine uygun halde üretiyor. Akıllı evler dendiği zaman Microsoft'un geliştirmekte olduğu sistemleri de anmamak olmaz. 2001 yılının başında, Microsoft bünyesinde kurulan "Windows e-Home" biriminin amacı PC'deki yazılımın gücünü kullanarak evleri gelecek nesil sayısal ortamlara dönüştürmek. Windows e-Home birimi, bu vizyona ulaşmak için çeşitli çalışmalar yürütüyor. Windows e-Home yeni teknolojiler geliştirmenin yanında, endüstrinin önde gelen PC üreticileriyle işbirliği yapıyor. Microsoft'taki diğer birimlerle de birlikte çalışan Windows e-Home, bilgisayarları eğlence, iletişim, bilgi ve evdeki kontrolün merkezine taşıyacak teknolojiler geliştiriyor. Amaç, yeni teknolojileri kolay kullanılabilir hale de getirerek evdeki herkesin sayısal ortamın keyfini

isteklerinizi yerine getirmesini sağlıyor. Java Gömülü Sunucu (Java Embedded Server) tüm bu aygıtların entegre şekilde çalışmasını sağlıyor. Çalar saatler, kahve makineleri, televizyonlar, klimalar ve telefon gibi mikroişlemci tabanlı, işlevlerin üzerlerine gömülü olduğu tüketici elektroniği ürünleri, üzerlerindeki sınırlı uygulama İle çok az İşlevi yerine getirebiliyor. Java teknolojisi bu aygıtların tümü için uygulama geliştirme platformu sunuyor. Geleceğin İnternet'e bağlı evlerindeyse tüm bu aygıtları birlikte çalıştırabilecek ve onları İnternet'e bağlayacak merkezi bir ev networku yer alacak. Bu tarz bir ağ çamaşır makinelerinin dinamik olarak yeni yıkama programlarını İnternetten indirmelerine, elektronik oyuncakların üzerlerindeki oyun programlarını yenilemelerine ve ev sakinleri seyahate çıkarken evdeki ütü, ışık, fırın gibi elektrikli aygıtları kapatmayı sağlayacak.

BİLİM ve TEKNİK 5 Temmuz 2005

Hepsi bir arada Medya Kablo TV ya da İnternet bağlantısı ve hatta daha fazlası tek bir bağlantı noktasından gerçekleştirilebilecek, üstelik buda duvarların içinde olacağından çevrenizde bağlantı kutusu görmeyeceksiniz. Her Yere Ekran: OLED (Organic light emitting diode -organik ışık yayan diyot) teknolojisiyle üretilen esnek ekranları ya da esnek film transistorlerini kullanarak istediğiniz ölçüde bir ekranı kullanışlı bir biçimde edinebilirsiniz. Hatta üreticiler, yakında bir mağazaya gidip, bana "şu kadar metrekare" ekran verin diyebileceğinizi söylüyor.

Evde uzaktan kumandaların sayısı arttıkça, onları bulmak ya da doğru kumandanın hangisi olduğunu kestirmek gittikçe keyifsiz bir hale geliyor. Bunun için tasarlanan her şeye kumanda eden tek parça uzaktan kumanda aygıtlarının» onlarca düğmeye sahip olması kafa karışıklığını artırıyor. Araştırmacılar buna çözüm olarak sesle komut verme sistemleri üzerinde çalışıyor. Sözgelimi televizyonunuzda kanal değiştirmek istediğinizde yapmanız gereken tek şey televizyonla konuşmak olacak.

Buzdolabındaki malzemeleriniz radyo dalgalan kullanılarak okunabilen etiketlere sahip olacak Böylece buzdolabının dış ekranında içeriğini görmek mümkün olacak. Ayrıca bu malzemelerin son kullanım tarihleri geçmiş olanları belirlenebilecek ve eksilen malzemeler için buzdolabı bir alışveriş listesi çıkaracak. Aynı etiketler mikrodalga fırın için de kullanılacak Etiketten yiyeceğin niteliğini anlayan fırın nasıl pişirmesi gerektiği, kaç dakika ısıtacağı gibi bilgileri kullanarak kendiliğinden harekete geçecek.

BİLİM ve TEKNİK 6 Temmuz 2005

					Geçtiğimiz bin yıl boyunca tıpta büyük geliş­meler yaşandıysa da tedaviye yönelik birçok şe­yin özünde fazla değiştiğini söyleyemeyiz. Dok­torlar hâlâ bir hastalığı iyileştirmek İçin hastanın bîr şikayetle kendilerini gelmelerini bekliyorlar. Genetik çalışmaları bunu değiştirmeyi hedefliyor. Doktorlar, kişilerin genetik yapısını inceleyerek hastalıklara daha erken aşamalarda ve daha ke­sin müdahale edebilecekler. Araştırmacılar, bir hastalığın iki kişide aynıymış gibi görünse de farklı süreçler içinde değişik fizyolojik aşamalar­dan geçebileceğini söylüyor. Bu anlamda tedavi­ler kişilerin kendi genom altyapılarına göre farklı biçimlerde yapılabilecek.
				Gerçekleşecek mi? Kök Hücre Tedavisi: Evet Embriyonik kök hücre çalışmaları tartışmalı olsa da kemik iliğindeki kök hücreler yardımıyla gelecekte yalnızca kemik ve kıkırdak değil, aynı zamanda zedelenmiş kalp kasının da tedavi edil­mesi amaçlanıyor. İnsan Klonlama: Hemen değil Klonlanmış koyun Dolly haberi ilk duyuldu­ğunda heyecan yaratmıştı. Ne var ki erken yaşta hastalanıp uyutulduğunda kafalarda soru işaretle­rine neden oldu. Kopyalanan embriyoların yüzde onundan azı hayatta kalmayı başarabiliyor ve klonlanmış hayvanların çoğu da genç yaşlarda ölüyor. Bu ölümlerin çoğu anatomik anormallik­ler ve kanser yüzünden oluyor.
							Temmuz 2005 7 BİLİM ve TEKNİK

		Bilim veTeknik 8 Temmuz 2005