Özel Görelilik
Test

1.Eylemsiz bir gözlem çerçevesine göre hareket eden bir araçta bulunuyorsak, hangi durumda özel görelilik kuramını bu iki çerçevedeki göreli nicelikleri ilişkilendirmek için kullanabiliriz?

  1. Sabit hızla aynı yönde hareket ediyorsak
  2. İvmeli hareket ediyorsak
  3. Dönerek hareket ediyorsak
  4. Hepsinde

2.Ses hızının 100 katı bir hızla uzayda giden bir araçta yolculuk ediyorsunuz. Diğer yolcularla konuşmak istediğinizde ne olur?

  1. Rahat rahat istediğimiz her konuda konuşabiliriz.
  2. Konuşamayız
  3. Öndekilerin sesini duyarız, ama arkadakileri duyamayız.
  4. Arkadakilerin sesini duyabiliriz, ama öndekileri duyamayız.

3.Işık hızının %99’u kadar bir hızla hareket eden bir uzay aracındasınız. Elinizde bir taş var. Bu taşı size göre belli bir hızla fırlatmak istiyorsunuz. Taşı hangi yöne doğru fırlatmak daha kolaydır?

  1. Geriye doğru.
  2. İleriye doğru.
  3. Yana doğru.
  4. Hangi yöne fırlatırsak fırlatalım, aynı derecede güçlük çekeriz.

4.Bir tren, ya ileriye ya da geriye doğru hiçbir sarsıntı olmadan sabit bir hızla hareket etmektedir. Bir yolcu, pencereden dışarıya bakmadan, trenin ileri mi yoksa geri mi gittiğini nasıl anlayabilir?

  1. Bir taşı ileriye, bir taşı da geriye doğru atar. Hangisinin daha zor atıldığına bakarak yönü belirler.
  2. Bir sarkacın sallandırıp, hangi tarafa daha az yükseldiğine bakarak yönü belirleyebilir.
  3. Yere su dökerek hangi tarafa saptığına bakar. Ters istikamet gidiş yönüdür.
  4. Hiçbir şekilde anlayamaz.

5.19. yüzyıl sonlarında yapılan ölçümler, Dünya hareket ediyor olsa bile, ışığın Dünya’ya göre hızının, ışığın gittiği doğrultudan bağımsız olarak hep aynı değere sahip olduğunu gösteriyordu. Aşağıdakilerden hangisi bu sonucun geçerli bir açıklamasıdır?

  1. O sıralar kullanılan aygıtlar pek hassas değildi. Bugün, daha hassas aygıtlarla yapılan modern ölçümler ışık hızının aynı olmadığını gösteriyor.
  2. Bu deneyler Dünya’nın yerinde sabit durduğunu, dolayısıyla evrenin merkezi olduğunu ve Güneş dahil her şeyin Dünya etrafında döndüğünü kanıtlamıştır.
  3. Göreli hızları hesaplamak için kullanılan eski formüller bu kadar yüksek hızlarda geçerliliğini kaybediyor.
  4. Bu sadece ışığa özgü bir özellik. Aynı deney gravitonlarla yapılsaydı, bunların Dünya’ya göre hızının beklenen şekilde değiştiği, anormal hiçbir durum olmadığı görülebilirdi.

6.Aşağıdakilerden hangisi özel görelilik kuramının elde edilen bir sonuç değildir?

  1. Mutlak zaman yoktur.
  2. Mutlak uzay yoktur.
  3. Eşzamanlılık göreli bir kavramdır.
  4. İki ikizden mutlaka biri daha yaşlıdır.

7.Tren paradoksu, görelilik kuramından elde edilen hangi sonucu göz ardı etmememiz gerektiğini gösteriyor?

  1. Hareket eden cisimlerin boyu büzülür.
  2. Hareket eden cisimlerde zaman yavaşlar.
  3. Eşzamanlılık görelidir.
  4. Işık hızı bütün gözlemcilere göre sabittir.

8.Bir cismi hızla fırlatırsak boyu

  1. bize göre uzar.
  2. bize göre kısalır.
  3. bize göre aynı kalır.
  4. Hepsi

9.İki özdeş roketten biri Dünya’da yerde dururken, diğeri sabit bir hızla uzayda yol almaktadır. Bu durumda roketlerden hangisi daha kısadır?

  1. Dünya’daki
  2. Hareket eden
  3. Her ikisi eşit uzunlukta
  4. Kime göre olduğunu belirtmeden hangisinin kısa olduğunu söylemek mümkün değildir.

10.İki özdeş roketten bir Dünya’da dururken diğeri sabit hızla uzayda yol almaktadır. Dünya’daki ve uzaydaki gözlemcilerin iki roketten hangisinin daha kısa olduğu konusunda görüş birliği içinde olmamaları nasıl açıklanabilir?

  1. Hareket eden cisimlerin bizden daha uzakta olan noktalarından kaynaklanan ışık bize daha geç ulaşır.
  2. Bu gözlemcilerden biri yanlış düşünüyor.
  3. Uzunluk ölçerken aynı anda meydana gelen iki olay arasındaki mesafeyi buluruz. Ama eşzamanlılık görelidir.
  4. Görelilik kuramında ciddi çelişkiler var.

 

11.Uzun bir kutu ve bir çubuğumuz var. Durağan haldeyken, çubuğun ve kutudaki boşluğun boyu 1 metre. Çubuğu hızla kutuya fırlatsak, kutunun kapağını kapatıp çubuğu içeride hapsedebilir miyiz?

  1. Evet
  2. Hayır
  3. Kimine göre evet, kimine göre hayır
  4. Hepsi

12.Uzun bir kutu ve bir çubuğumuz var. Durağan haldeyken, çubuğun ve kutudaki boşluğun boyu 1 metre. Bu defa kutuyu hızla çubuğa doğru fırlatsak, kutunun kapağını kapatıp çubuğu içeride hapsedebilir miyiz?

  1. Evet
  2. Hayır
  3. Kimine göre evet, kimine göre hayır
  4. Hepsi

13Ali Dünya’da kalırken, Berna sabit hızla giden bir rokette yolculuk etmektedir. Bu durumda aşağıdaki önermelerden hangisi doğrudur?

  1. Ali’ye göre, Ali Berna’dan daha hızlı yaşlanmaktadır.
  2. Berna’ya göre, Berna Ali’den daha hızlı yaşlanmaktadır.
  1. Sadece A
  2. Sadece B
  3. Her ikisi de doğru
  4. Hiçbiri doğru değil.

 

14.Atmosferin üst tabakalarında kozmik ışınlar tarafından yaratılan müonların az bir bozunmayla yeryüzüne kadar ulaşabilmelerini nasıl açıklayabiliriz?

  1. Müonların iç saati bize göre daha yavaş çalışmaktadır.
  2. Müonların ortalama yaşam süreleri bize göre daha uzundur.
  3. Müonlara göre atmosfer tabakası daha kısadır.
  4. Hepsi

15.İki ikiz kardeşten birisi Dünya’da kalırken, astronotluk yapan diğeri komşu yıldıza uzun bir yolculuk yapıyor. Yolculuk bitip kardeşler tekrar buluştuğunda kardeşlerden hangisi daha yaşlıdır?

  1. Astronot
  2. Dünya’daki
  3. Astronota göre Dünya’daki, Dünya’dakine göre de astronot
  4. Astronota göre astronot, Dünya’dakine göre de Dünya’daki

16.Aşağıdakilerden hangisi görelilik kuramıyla nedensellik ilkesinden elde edilen hız sınırının doğru bir ifadesidir?

  1. Hiçbir parçacık ışık hızında gidemez.
  2. Hiçbir fiziksel kuvvet ışık hızında etkiyemez.
  3. Hiçbir mesaj, ışıktan daha hızlı iletilemez.
  4. Herhangi bir ortamda, ışığın o ortamdaki hızını geçemeyiz.

17.Eğer ışıktan daha hızlı giden bir aracımız olsaydı, görelilik kuramına göre aşağıdakilerden hangisi geçerli olurdu?

  1. Geçmişe yolculuk edebilirdik.
  2. Zarar vermeden camdan rahatlıkla geçebilirdik.
  3. Araçtaki ampuller çalışmazdı.
  4. Araca postacılar binemezdi.

18.Dünya’ya göre saat 12:00’da Güneş’te büyük bir patlama meydana geliyor. Bundan 1 dakika sonra, saat 12:01’de başınıza büyük bir ağrı saplanıyor. Işığın Güneş-Dünya mesafesini 8,3 dakikada kat ettiğini dikkate alırsak, görelilik kuramı ve nedensellik ilkesine göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

  1. Başımızın ağrımasının nedeni patlama olabilir.
  2. Bazı gözlemcilere göre ağrımız patlamadan önce meydana gelmiştir.
  3. Bazı gözlemcilere göre ağrımız patlamayla aynı anda meydana gelmiştir.
  4. Bütün gözlemcilere göre ağrı ve patlama farklı yerlerde meydana gelmiştir.

19.Bir parçacık ışık hızında yol alıyorsa

  1. Kütlesi pozitiftir
  2. Kütlesi sıfırdır
  3. Kütlesi negatiftir
  4. Gözlemcinin kim olduğuna bağlı olarak kütlesi değişir.

20.Bir protonla bir nötron birleştiğinde büyük miktarda enerji yayarak bir döteryum çekirdeği meydana getirmektedir. Buna göre, döteryumun kütlesi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

  1. Proton ve nötronun kütleleri toplamından daha fazladır.
  2. Proton ve nötronun kütleleri toplamından daha azdır.
  3. Proton ve nötronun kütleleri toplamına eşittir.
  4. Açığa çıkan enerjinin kütle eşdeğeri kadardır.

21. Aşağıdakilerden hangisi özel görelilik kuramının içeriğini daha iyi ifade etmektedir?

  1. Einstein
  2. Işık
  3. Uzay ve zaman
  4. Kütle ve enerji

 

Cevap Anahtarı
1 - A 2 - A 3 - D 4 - D 5 - C 6 - C 7 - C 8 - B 9 - D 10 - C 11 - A 12 - A 13 - C 14 - D 15 - B 16 - C 17 - A 18 - A 19 - B 20 - B 21 - C

Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi - Mart 2008