Maymunların Dehası;Taklidi Bilim ve Kültürün Hayvanlarda Mayalanışı ve Yayılması
Afrika ormanlarında bulunan şempanzeler daha önce kimsenin görmediği hareketler yapıyor. Şempanzeler Senegal’de mızrak yapıp avlanıyorlar, aynı atalarımız gibi. Bununla birlikte şempanzeler, orangutanlar, goriller ve bonobolar bize çok benziyor. İnsan ve maymun genleri %99 aynıdır. Ama dünyadaki konumlarımızı düşününce çarpıcı ölçüde farklı olduğumuz görülür. Ortaya çıkarılmak istenende bizi neyin insan yaptığıdır. Aramızda büyük farklara yol açan küçük farklar nelerdir? Yeni bir araştırma ise maymunların mantıki gücünün inanılmazlığını gösteriyor. Yapılan deneyde bir deney tüpüne bir fıstık konulmuş ve şempanzenin bunu nasıl alabileceği gözlenmeye çalışılmıştır. 10 dk. Boyunca şempanze bir şey yapmadı, sonra aniden anlamış gibi suyu ağzına alarak tüpe boşalttı. Böylece fıstık yükseldi ve onu aldı. Onlar suyu araç olarak kullanabildi. Bu insanların kafası çalıştığında bulunan bir şeydir. Afrika’nın her tarafında şempanzeler her şeyi yer ve eti severler. Bunlar elle yakalayamadıkları avları için mızrak yaptılar. Maymunlar bu yöntemleri birbirlerine de gösterirler. Gençler onları taklit eder. Yapılan bir deneyde maymunlar için bir yemek makinesi yapıldı ve içine üzüm konuldu. Şempanzenin üzümü alması için önce bir plaka çevirmesi sonra ise kolu itmesi gerekiyordu. Bunun için sadece Cudi adlı bir maymun eğitilmesine rağmen Cudi’nin arkadaşları ve çevredeki diğer maymunlar Cudi’yi gözleyerek bunu öğrendi. 1960’ta yapılan çalışmalarla şempanzelerin duygusal olarak da bize benzediklerini gözlediler. Özellikle bebek ve anne ilişkisi bakımından, yapılan gözlemde anne maymun hasta bebeğinin ateşini elini alnına koyarak anlıyordu. Ayrıca bebeği öldükten haftalar sonra bile kucağında taşıyordu. Diğer bir benzerlik ise şempanzelerin iş birliği yapmasıydı. Yapılan bir diğer deneyde yiyecek büyük bir taşın altına konulmuş ve tek başına bunu çıkaramayan şempanzenin insandan yardım istediği gözlenmiştir. Kendi aralarında da ulaşamadıkları besinler için yardımlaşırlar. Şempanzelerle yapılan bir diğer çalışma ise sayıları sıralamaktı ve bunu başarıyla yaptılar. Sembolleri kullanabiliyorlardı.

1- İnsanları şempanzelerden ayıran temel farklılıklar nelerdir?

2- Şempanzelerde iş birliği hangi durumlarda gözlenir?

3- Duygusal yönden maymun ve insanların benzer olduklarını neye dayanarak açılayabiliriz

4- Maymunların mantıklı düşünme yeteneğine sahip olduklarını ispatlayan deney hakkında bilgi ver.

Maymunların DEHASI (TAKLİTLE BİLİM ve KÜLTÜRÜN HAYVANLARDA MAYALANIŞI OLUŞUMU VE YAYILMASI)

İnsanlar ile orangutanlar, maymunlar, bonobolar, şempanzeler birbirlerine benzer özellikler gösterir fakat biz insanları insan yapan özelliklerin neler olduğuna yani insanları belirtilen bu hayvanlarda önde yapan hangi küçük özellikler olduğuna bu belgeselde değinilmiştir.  Bir zamanlar sadece insanlara ait oldukları düşünülen özelliklerin maymunlarda da görüldüğü ortaya çıkmıştır. Maymunların sorunları çözmek için mantıklı düşünebildiklerini ortaya çıkaran deneyler yapılmıştır. Örneğin deney tüpü içerisindeki bir besinin alınmasında maymun bir araç olarak suyu kullanmıştır. Normalde araç olarak bir alet kullanmaya yatkın olan maymunlar suyu kullanarak insanlar gibi mantıklı düşünebildiklerini göstermişlerdir. Vahşi şempanzelerinde avlarını avlamak için mızrak benzeri aletler geliştirmişler ve kullanmışlardır. Maymunlar taklit yoluyla da öğrenebilmektedirler ve duygulara sahiptirler. Şempanzeler çeşitli aletler kullanabilmişler ve işbirliği geliştirebilmişlerdir. Maymunlarla yapılan deneylerde işbirliği yaptıkları ve amaçlarına ulaşmak için insanlardan yardım aldıkları gözlenmekte ve ayrıca insanlara da yardım edebildikleri görülmüştür fakat insanlara yardım ederken eğer bu bir besin ise maymunlar bu konuda bencil davranıyorlar. Bonobolar şempanzelerden daha işbirlikçi bir gruptur. İnsan türü evrimi sırasında duygusal yönden daha az tepkisel olmuş olabilir.

Aşağıdaki Soruların cevapları filmin ayrıntılarında vardır.

1.       Maymun kültürünün insan kültürü gibi gelişmesini engelleyen şeyler nelerdir?

2.       Şempanze ve yavru insanların akıl okuma yetenekleri arasındaki ilişki nasıldır?

3.       İnsan yavruları ve maymunlar arasında yapılan öğrenme deneylerindeki öğrenme sonuçlarını etkileyen faktörlere nelerdir?

4.       Öğrenmeyi etkileyen yapılar nelerdir?