Vejeteryan Gelada Maymunlarının Hayat Döngüsü ve Dişilerinin Erkeklere
Oy Vermesi
Bu dağlarda 4200m de yaşayan canlılar var. Garip
bir yaratıktır. Bilimsel olarak 20 yıldır kayıp. İlk defa 7 yıl önce
araştırmacımız bu dağlara tırmanmış. Bu dağlar Etiyopya’da bulunan Simien dağları burası Geledaların ülkesi. Etiyopya’daki simien dağları sivri kayalarla
kaplı volkanik dağdır. Afrikanın çatısı olarak
bilinir. Chadın Hun ter prim ant uzmanıdır. 7 yıldır Geleda maymunları konusunda araştırma yapmaktadır. Simson denen geleda maymunu olan
erkek maymun, 8 yetişkin dişi maymun onu erkekleri olarak
seçmiştir. Diğer erkeklerle bir mücadele halindedir. Bu mücadelenin amacı
ailesini kaptırmamaktır. Semsın’ı bulmak kolay
değil.3000 m yükseklere çıkmak gerekiyor. Semsın sekiz dişi ve çocukları ile birlikte düşmanlarından korunmak için kayalarda
yatmaktadırlar. Bu kayalar yaklaşık 500m yükseklerdedir. Geleda maymunları kısa ve şişman parmaklara sahiplerdir. Bu yüzden kayalık alanda
rahatça tırmanırlar. Kayalıklarda onlarca geleda ailesi yaşamaktadır. Geleda yavruları kayalıklarda
ürkütücü oyunlar oynamaktadırlar. Semsın 8 dişi ve 10
yavru ile yaşamaktadır. Bu dişileri elde tutmak içinde güçlü olmak zorundalar.
Gözlem yaparken çok sessiz hareket edilmelidir. Geleda topluluğu çok planlıdır. Bu topluluğun temeli ailedir. Bu toplulukta bir birine
akraba dişiler vardır. Bu toplulukta erkekleri seçen dişilerdir. Çivbaka gözünü Simson un
ailesinden alamamaktadır. Geledalar eşelenerek sosyalleşiyor.
Dişi geledalar 18 yıl yaşaya biliyor. Erkekleri
yaklaşık 14 yıl yaşar. Sımson 4 yıldır ailesini bir
arada tutuyor. Geledalar ot yiyen tek maymun türüdür.
Güçlü parmakları ile toprağı eşeleye bilip beslenebiliyorlar. Erkekler güçlü
dişlere ve pençelere sahiptir. Geledalar birbirine benzemektedir. Onları ayırt etmek çok zordur. Dünyada kaç bin geleda yaşadığı net olarak bilinmiyor. Yaklaşık 100 bin geledanın yaşadığı tahmin ediliyor. Etiyopya’nın yüksek
tepelerinde yaşıyorlar. 2400–3000 M yükseklikte yaşıyorlar. Ayrıca bu tepelerde
yaşayan sadece 500 adet kalan dağ keçileri vardır.4200 m’de de yaşayan geledalar vardır. Geledalar için gelecek pek parlak değil. Beslene bilecekleri alanlar gittikçe
kuruyor. Yaşadıkları yerde gece olduğunda ısı -7 dereceye düşüyor. Dişiler
ısınmak için birbirine yaklaşıyor. Araştırmalar sırasında neredeyse geledalarla bir arada yaşamıştır. Ailenin lideri bekârları
kendinden uzak tutmak için gösteri yaparlar. Erkekler dişilerin göğüslerinden
çiftleşmeye hazır olduklarını anlıyorlar. Mücadeleyi kazanan erkek ailenin yeni
erkeği oluyor. Diğer erkek dişiler tarafından aileden kovuluyor. Aileden
kovulan erkek yeni bir aile kurmak için çaba göstermemektedir. Ailedeki
erkek diğer erkeklerle savaşarak ailenin erkeğinin yerine geçiyor. Artık
onlarla beraber çiftleşirler.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntıların da vardır
1-Bölgenin kralı olabilmek için erkek geleda nasıl
bir davranış gösterir?
2-Geledalar ne kadar yüksekliklerde yaşarlar?
3-Bekâr
erkeklerin ağaç dalına çıkarak dalları sallamalarının sebebi ne olabilir?
4-Geleda erkekleri kaç
yıl yaşarlar?
5-Geledalar dünyanın neresinde yaşarlar?