Derse Devamın Gerekliliği
Var olan uygulamalarda teorik derslerde %70, uygulamalarda %80 devam zorunluluğu vardır. Bu, öğrencide görevini yapabilme ve iş hayatının güncelliğini takip etme alışkanlıklarını geliştirir. Öğrencinin ne kadar sorumluluk taşıdığının bir göstergesidir. Mezuniyet belgelerinde (transkript) her derse kaç saat devam edildiği, rapor durumu gibi bilgilerin belirtilmesi önerilmektedir. Bu bilgiler, öğretmen atamaları ve işe alımlarda dikkate alınmalıdır.
Neden Ahlak ve Meslek Birbirini Tamamlar?
İnsanın iki kanadı vardır: Bir kanadı meleği/ruhani (akıl, insani vicdan, ahlak), diğer kanadı hayvani/nefsidir (zekâ, hayvani vicdan). Mesleğinde ne kadar pir (uzman) olursa olsun, Rahmani/insancıl ahlaka sahip olmayan bir kişi yaratıklara zararlı olur. Aynı şekilde, peygamber ahlaklı da olsa mesleğinde yetersiz olan bir kişi yine yararlı olamaz, eksik ve sakat tedavi uygular. Bu iki kanadın dengesi, kişinin hem kendine hem de insanlığa faydalı olabilmesi için farzdır.
Öğretim, Öğrenim, Öğrenme ve Eğitim Tanımları
- Öğretim: Hedef kitleye bilgiyi aktarmak için yapılan her şeydir.
- Öğrenim: Hedef kitlenin öğrenmek için gösterdiği gayret ve tepkilerdir.
- Öğrenme: Öğretim ve öğrenim sonucunda hedef kitlede oluşan bilinçsel değişimlerdir.
- Eğitim: Öğrenilen şeylerin hayata uygulanışta refleks (alışkanlık) haline gelmesidir.
- Eğitimin Hedefi: Adil, dürüst, namuslu ve vicdanlı olmayı bir alışkanlık haline getirmektir. Öğrenilenlerin güzel ahlak kurallarına uygun olarak hayata uygulanmasıdır.
Değer Yargısı Nedir?
Canlı yaratıklarda en az değişen veya hiç değişmeyen yargılardır. Bir bireyin, toplumun veya sistemin düşünsel mimarisinin değişmez yapı taşlarıdır. Değer yargıları, kişinin tercihlerini yönlendirir ve onun özgünlüğünü belirler. Çeşitleri şunlardır:
- Bilimsel Değer Yargıları: Bilimin kurallarına ve mantık süzgecine dayalıdır.
- İnançsal Değer Yargıları: Bir inancın farzlarına ve değişmez kurallarına mutlak itaati gerektirir.
- Yapısal (Fıtrat) Değer Yargıları: Yaratılıştan gelen ve değiştirilemeyen yargılardır.
- Kültürel Değer Yargıları: Toplumdan ve çevreden öğrenilen, örf ve adetlere dayalı yargılardır.
- Kişisel/Özgün Değer Yargıları: Bireyin kendine özgü geliştirdiği prensipler ve değişmezlerdir.
Doğru Adreste Duruşun 5 Kuralı
Rahmani, insancıl ve peygamberi bir adreste duruşun asgari 5 kuralı şunlardır:
- Kabulleniş: İnsan olduğunu, değiştiremeyeceği şeyleri ve insanlık ailesinin bir parçası olduğunu kabullenmek.
- Doğru Tanıyış: Kendisini ve çevresini dürüstçe, bir düz ayna mantığıyla değerlendirmek ve konumlandırmak.
- Yeterli Bilgi: Kendisini ve çevresini doğru anlamlandırabilmek için yeterli bilgi ve beceriye sahip olma gerekliliğini kabul etmek.
- İnsancıl Adreste Duruş: Peygamberi bir ahlakla doğru adreslerde bulunmayı alışkanlık haline getirmek.
- İnsancıl Uygulayış: Öğrendiklerini Rahmani bir ahlak çerçevesinde refleks olarak hayata uygulamak.
Kavram Yanılgısı: Sevmek, Hoşlanmak, Beğenmek
Bir kavramın zihindeki tanımının, gerçek hayattaki karşılığıyla tam örtüşmemesi durumudur. En yaygın yanılgılardan biri sevgi ve hoşlanma arasındadır.
- Hoşlanmak: Bir varlığın belirli özelliklerinden keyif ve zevk almaktır. Koşullara bağlıdır.
- Beğenmek: Bir varlığın özelliklerini takdir etmek ve onaylamaktır.
- Sevmek: Her koşulda, bir varlığın olumlu yönlerinin hürmetine; onun değişmez günahlarına, olumsuzluklarına, eksiklerine ve istenmedik alışkanlıklarına saygı çerçevesinde katlanmak ve hoş görmektir. Sevgi, koşulsuz bir kabullenme içerir.
Bilim ve İlim Arasındaki Fark
- Bilim: Doğadaki nesnel verilere dayalı, değişime açık ve ölümlü bilgi bütünüdür. İnsanın keşfettiği, ilmin sonlu bir versiyonudur. Bir "araçtır".
- İlim: Bilimi de içeren, ahlakı, doğa ötesini ve tasavvufu kapsayan en geniş bilgi havuzudur. Ebedi ve değişmez gerçekleri içerir. Allah'ın "Âlim" sıfatına tabidir ve ölümsüzdür.
Özetle, bilim ilmin bir parçasıdır. Bilim, yaratıkların deneyim ve keşifleriyle ortaya çıkardığı, hayatla ilgili ölümlü bir bilgi örgüsüyken; ilim, tüm yaratılışı kapsayan ezeli ve ebedi bilgi bütünüdür.
Enerji, Varlık ve Yaratık Kavramları
- Enerji: Bilinen tüm yaratıkların yaratıldığı, şekillendiği ve hal değiştirdiği potansiyel güçtür. Yaratıkların hamuru gibidir ve sürekli hal değiştirme eğilimindedir.
- Varlık: Her şeyin Allah'ın ilminde, henüz hayat verilmemiş potansiyel halidir.
- Yaratık: Allah'ın ilminde varlık olarak bulunan, ancak "ol" emriyle hayat verilerek varlık alemine çıkarılan her şeydir. Her yaratık bir varlıktır, ama her varlık bir yaratık değildir.
İnsanların Doğal ve Sosyal Döngülere Göre Kategorileri
- İlkel İnsan: Çevresine ve döngülere zarar veren, çözümü sadece bilim ve sermayede gören insan tipi.
- Doğal İnsan: Doğa yasalarının etkisinden kurtulamamış, doğaya emanet yaşayan insan.
- Çağdaş (Asri) İnsan: Kendi asrına uyum sağlamaya çalışan, bilime güvenen ancak ilmi (kapsamlı bilgisi) körelmiş insan.
- Normal İnsan: Döngülerde kendini bazen dengeleyebilen, genellikle vasat düzeyde kalan insan.
- Evrensel İnsan: Davranışları ve ürettikleriyle başka yaratıklara faydalı olan insan.
- Gelişmiş İnsan: Zihni ve kalbi ile pozitif düşünerek doğayı aşabilen, döngülere pozitif değer katan insan.
Öğretici ve Eğiticilerin Mutlak Görevleri
- İnsanın Sanal Araçlarını Öğretmek: Akıl, ruh, vicdan, nefis gibi kavramların özelliklerini öğretmek.
- Kendini Tanımayı Öğretmek: Kişinin kendi baskın sıfatlarını ve potansiyelini tanımasının gerekliliğini anlatmak.
- Çevresini Tanımayı Öğretmek: Toplumsal ve doğal çevreyi doğru öğrenmenin önemini vurgulamak.
- İnsancıl Ahlakı Benimsetmek: Peygamber ahlakını bir yaşam biçimi haline getirmenin gerekliliğini öğretmek.
- Sorumlulukları Öğretmek: Aile, okul ve iş yerindeki sorumlulukları ve kuralları gerekçeleriyle anlatmak.
- İnsan, Eş ve Arkadaşlık Dersleri Vermek: Doğru eş ve arkadaş seçimi kurallarını öğretmek.
- Toplumsal Davranış Dersi Vermek: Sokakta ve ortak alanlarda başkalarını rahatsız edici, kışkırtıcı veya aşırı imrendirici davranışlardan kaçınmanın önemini öğretmek.
Evlenmeden Önce Açıklanması Gerekenler
Evliliğin sağlıklı yürümesi için, eş adaylarının birbirine karşı samimi olması ve şu konuları açıklaması önemlidir:
- Bedensel ve zihinsel engellilik durumu.
- Sürekli kullanılan ilaçlar veya devam eden tedaviler.
- Süreğen hastalıklar (şeker, kanser vb.).
- Aşılmaz değer yargıları, değiştirilemeyen tiryakilikler (aşırı kıskançlık, bağımlılıklar vb.), inançlar ve örnek alınan kimlikler.
- Olumsuzluklara, eksiklere ve hatalara karşı hoşgörü ve sevgiyle yaklaşabilme potansiyeli.
Algıyla İlgili Temel Kavramlar
Öğretimde "algıda değişmezlik" ilkesi önemlidir. Bir şeyin, herkes tarafından aynı veya çok benzer şekilde anlaşılmasıdır. Bu ilkeye dayalı olarak bazı temel kavramlar şunlardır:
- Değişmezlik: Herhangi bir şeyin en az değişen veya hiç değişmeyen özellikleridir (Örn: Güneş'in doğudan doğması).
- Değişkenlik: Sürekli değişen özelliklerdir (Örn: Zevkler, tercihler).
- Değişen: Değişime uğrayan şeyin kendisidir (Örn: Teknolojinin gelişmesi).
- Geçişkenlik: İki kararlı durum arasında yer alan, kararsız haldir (Örn: Hipotezler, iktidarlar).
- Uyum: Değişen çevre koşullarına canlıların tepki olarak adapte olmasıdır.
- Ortak Payda: Farklı şeylerin birbiriyle benzeşen özellikleridir.
Âdemi (Ortak) Dil ve Alfabe Oluşturma Gereği
Yeryüzündeki dillerin, lisanların ve alfabelerin çoğunun doğal, vahşi ve mantık kurallarına tam uymayan yapılar olduğu belirtilir. Bu durum, insanlar arasında iletişimde ve düşüncede yanılgılara yol açar. İnsanlığın, uzaya açılmadan önce, tüm kavimlerin ortak paydasına dayalı, akli, mantıki ve peygamber ahlakına uygun evrensel bir dil, lisan ve alfabe geliştirmesi gerektiği savunulur. Bu yeni dilin, matematik gibi algıda değişmezliği yüksek semboller üzerine inşa edilmesi önerilir.
Bilimin Evrimsel (Değişim) Süreçleri ve Tanımları
Bilim tarihi, bilimin değişen bir yapı olduğunu gösterir. Bu değişim şu süreçlerle incelenebilir:
- Değişmez Süreçler: Bilimin evriminde değişmeyen kurallar (Örn: İnsan için öğrenmenin sürekli olması).
- Değişken Süreçler: Bilimin farklı toplumları farklı şekillerde etkilemesi gibi değişken durumlar.
- Değişen Süreçler: Bilimden dolayı toplumların ve teknolojinin değişime uğraması.
- Geçişken Süreçler: Bilimin din veya rejimlerle geçici olarak çatışması (Örn: Evrim teorisine ilk itirazlar).
- Uyumsal Süreçler: Toplumların bilimin getirdiği yeniliklere uyum sağlaması.
- Ortak Payda Süreçleri: Tüm bilim dallarını ve toplumları kesen ortak gerçekler (Örn: Tüm canlıların genetik bir koda sahip olması).
İlim ve Bilimin Meyvesi
- İlimin Meyvesi: İlimin yaratıklardaki en önemli meyvesi "güzel ahlak"tır. Güzel ahlak, Allah'a aittir ve en iyi tecellisi peygamber ahlakıdır.
- Bilimin Meyvesi: Bilimin insandaki en önemli meyvesi ise "fen ve teknoloji"dir. Bu, insanın doğaya hakim olmasını sağlayan araçlardır.
Sonuç olarak, teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, eğer "güzel ahlak aşısı" yapılmazsa, insanlığı hayvandan daha aşağı bir konuma sürükleyecektir.
Kader ve İslam
Kader, iki ana bölümden oluşur: Değişmez kader (doğum yeri, ölüm gibi) ve insanın iradesine bağlı, tercihlerle şekillenen kader. Dua, sadaka ve iyi niyetli eylemlerin, Allah'ın izniyle kaderin bu ikinci kısmını etkileyebileceği belirtilir. Bir olayın gerçekleşmesi, ne sebeple olursa olsun, mutlaka Allah'ın bilgisi ve izni dâhilindedir. Allah, samimiyetle hidayet isteyen bir kuluna, o kul için en hayırlısı ne ise onu verir.
19. ve 20. YY'dan Ders Çıkarış
19. ve 20. yüzyıllarda teknolojinin ve bilimin, peygamber ahlakından yoksun bir şekilde kullanılması, insanlığın üzerinde yaşadığı dünyaya ve kendi türüne büyük zararlar vermesine neden olmuştur. Fosil yakıtların hoyratça tüketilmesi; depremleri, küresel ısınmayı ve selleri tetiklemiştir. Bu dönem, insanlığın kendi ürettiği teknolojiyle nasıl "aşağılık, cahil ve kahpe" durumuna düşebileceğinin bir ibretidir. Gelecekte aynı hatalara düşmemek için bu iki asrın hataları bir ders olarak okutulmalıdır.
Islah Edici, Terbiye Edici ve Eğitici Kavramları
- Islah Edici ve Terbiye Edici: Bu sıfatlar mutlak olarak Allah'a aittir. İnsanlar, hayvanları ve doğayı kısmen ıslah edebilirler. Ancak insanların birbirini (özellikle eşlerin birbirini) ıslah etmeye veya terbiye etmeye çalışması bir kavram yanılgısıdır.
- Öğretici ve Eğitici: Peygamberler, peygamber ahlakının öğreticileri ve yaşantılarıyla örnek olan eğiticileridir. İnsanlar da birbirleri için öğretici olabilirler, ancak terbiye edici ve ıslah edici rolünü üstlenemezler. Eşler birbirinin rakibi değil, tamamlayıcısıdır.
Güzelliğin Tanımı
Asıl ve mutlak güzellik, Allah’ın Nur Cemali'dir. Yaratıklardaki tüm güzellikler bu mutlak güzelliğin geçici ve güdük bir yansımasıdır. Bir insanın bir şeyi güzel bulması; onu sevmesi, ondan hoşlanması, ona ilgi duyması ve onu beğenmesi gibi duyguları içerir. Ancak bu dünyevi güzellikler, insanı tam olarak tatmin etmekte yetersizdir. İnsanın asıl yönelmesi gereken, güzelliğin kaynağı olan ilahi güzelliktir.
Gerçekler ve Hakikatler
- Gerçek: Dünyevi, göreceli (izafi), değişen ve geçici olan her şeydir. Bilimin uğraştığı alan "gerçekler"dir.
- Hakikat: Dünyevi, uhrevi, ilahi, ezeli ve ebedi olan mutlak gerçeklerin toplamıdır. İlim, "hakikatler" ile ilgilenir.
Düşünce sistemimizi sadece ölümlü ve geçici olan "gerçekler" (bilim ve madde) üzerine kurmak, insanı doğanın hapishanesine sıkıştırır. Asıl olan, düşünce sistemini ebedi olan "hakikatler" (ilim ve mana) üzerine inşa etmektir.
Süreç ve Olgu Kavramları
- Süreç: Bir eylemin veya olayın zamana bağlı olarak başlangıçtan sona doğru tüm denklemlerini ve ilişkili olaylarını içeren bütündür. Zaman dilimi ile eylemin toplamıdır.
- Olgu: Sürecin, belirli bir mekânda gerçekleşmiş halidir. Yani, "süreç + mekân = olgu" formülüyle ifade edilebilir. Örneğin, Güneş'in batması bir olgudur.
Ebediyet ve Sonsuzluk Arasındaki Fark
- Sonsuz: Bilimsel ve matematiksel bir kavramdır, ancak her sonsuzun akıbeti ölümdür. Geçici ve sınırlı bir kavramdır.
- Ebediyet: Ölümsüz hayattır. Hızın sonsuzu aştığı, zamanın sıfıra yaklaştığı ve tüm boyutların kaynaştığı mutlak bir durumu ifade eder. Ebediyet, tüm sonsuzları içinde barındıran bir üst kümedir ve sadece Allah'ın "Baki" sıfatıyla mümkündür.
Teknoloji Nedir?
Teknoloji, en temel tanımıyla, bilim ve deneyimlerle "eşyayı köleleştirmektir". Fen bilgisinin meyvesi olan teknoloji, doğadan edinilen bilgilerin mekanize edilmesiyle üretilen sanal ve gerçek araç-gereçlerdir. En etkili teknolojik araçlar olarak bilgisayarlar ve robotlar gösterilir. Ahlaki bir temel olmadan kullanıldığında tehlikeli olabilir.
Bilginin Temel Kaynakları
Bilgi, sadece duyularla elde edilmez. Ders notuna göre bilginin kaynakları çeşitlidir:
- Çevresel Kaynaklar: Eğitim ve doğal çevreden elde edilen bilgiler.
- Düşünsel Kaynaklar: Hayal ve kurgu yoluyla zihinde üretilen bilgiler.
- Atasal (Fıtrati) Kaynaklar: Genlerle aktarılan, doğuştan gelen bilgiler.
- Yaratık Kaynaklı Bilgiler: Şeytani, hayvani veya insani telkinler yoluyla edinilen bilgiler.
- İlahi Kaynaklar: Vahiy yoluyla peygamberlere indirilen bilgiler (Kitaplar ve suhuflar).
- Rahmani Kaynaklar: Allah tarafından âlimlerin kalbine ilham edilen (ledünni) ilimler.
- Rüya ve Trans Kaynaklı Bilgiler: Uyku veya uyku-uyanıklık arası durumlarda elde edilen bilgiler.
Bilim Tarihi Dersinin İşleniş Yöntemi
Ders, geçmişten geleceğe kronolojik bir sıra izlemek yerine, "sıra dışı" bir yöntemle işlenecektir. En iyi bilinen ve en güncel olandan (günümüzden) başlayarak, en az bilinene (geçmişe) doğru gidilecektir. Bu süreçte, bilimin evrimindeki değişmezler, değişkenler, değişenler ve geşişkenler gibi temel mantık sistemleri analiz edilecektir. Filmler ve makaleler gibi materyaller kullanılarak, bilimin farklı dönemlerdeki gelişimi ve toplumlar üzerindeki etkisi incelenecektir.