---

A morphometric study on Draba cappadocica Boiss. & Balansa and Draba rosularis Boiss. (Article) 

A Numeric Taxonomic Study of The Pertaining to
 Draba rosularis Boiss.And Draba cappadocica Boiss. & Ball.

DRABA ROSULARIS BOISS. ve DRABA CAPPADOCICA BOISS. & BALL.

TÜRLERİNE AİT NÜMERİK TAKSONOMİ ÇALIŞMASI

  NASİP DEMİRKUŞ*

METİNARMAĞAN*
KAZIM KARA**

 

*Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Biyoloji Anabilim Dalı Zeve  Kampusu/VAN
**Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, AYDIN

                                                   
  ÖZET 
                                         

1997-2001 yılları arasında  çeşitli lokalitelerden  4., 5. ve 6. aylarda; Draba rosularis Boiss. toplam 7 kez, Draba cappadocica Boiss. & Ball. içinse 2 kez bitki örnekleri toplanmıştır. Toplanan taze ve kuru materyallere ait fotoğraflar çekilmiştir ve örnekler Işık Kutusu kullanılarak taranmıştır. Bu türlere ait populasyon  gözlemleri yapılmıştır. Her lokaliteye ait kuru materyallere dayanan 10 bitki örneği üzerinde; bitki boyu, çiçek sayısı, gövde yapraklarının (alt, orta ve üst kısma ait) en ve boy uzunlukları, çanak yapraklarının (alt dal, orta dal ve üst dala ait) en ve boy uzunlukları, taç yapraklarının (alt dal, orta dal ve üst dala ait) en ve boy uzunlukları, çiçek sapı (alt dal, orta dal ve üst dala ait) uzunlukları, meyvenin (alt dal, orta dal ve üst dala ait) en ve boy uzunluğuna ait nümerik veriler ölçümleri alınmış ve veri değerlendirme de SPSS paket programı kullanılmıştır.

            Bu verilere dayalı olarak taksonların özgün ve ortak özellikleri saptanarak, literatürde az bilinen; morfolojik özellikleri, çiçeklenme dönemleri, yayılış yükseklikleri hakkında daha ayrıntılı ve sağlıklı bilgi verilmiştir. Draba cappadocica    Boiss. & Ball and Draba rosularis Boiss türünün, bu çalışma dayalı  son betimleri ortaya çıkmıştır. Türlerin, populasyon, tanımlayıcı ve kuru materyal resimleri çekilmiş veya scan edilmiştir. Bitki boyu, yaprak boyu / eni, çanak yaprak boyu / eni, taç yaprak boyu / eni, meyve boyu / eni ve diğer bazı özellikleri bakımından incelenen bu iki türe ait sayısal veriler(Tablo 1,); SPSS  paket programı ile analiz edilerek (Tablo 2,3) değerlendirilmiştir.İstatistik analizleri ile; en çok değişiklik gösteren karakterden en az değişiklik gösterene doğru, değişim katsayılarına dayalı olarak en güvenilir (en az değişken) sayısal özellikleri saptanmıştır(Grafik 1, 2).Ayrıca taksonların halk arasında ki yaygın isimleri de bildirimizde yer almaktadır.  

            Bu çalışma ile varılan hedefler ve elde edilen bulgular sonuç kısmında sunulmuştur.

 

Anahtar kelimeler: Draba rosularis Boiss., Draba cappadocica Boiss. & Ball., Numerik Taksonomi, Van

The description of    Draba cappadocica    Boiss. & Ball and Draba rosularis Boiss. in respect of this study;

1.GİRİŞ

 Draba rosularis Boiss. toplam 6 kez, Draba cappadocica Boiss. & Ball.türleri; literatürde nicel ve nitel özellikleri bakımından az materyale dayalı olarak tanımı (deskripsiyunu) yapıldığı için bu boşluğu doldurmak ve bu sahada basit de olsa nümerik taksonominin önemini vurgulamak amacıyla seçilmiştir.
          Bu iki tür hakkındaki, var olan temel bilgiler; Türkiye Florası’nda türlerin yayımlandıkları ilk makalelerdeki bilgilerle sınırlıdır. Ancak türler hakkındaki morfolojik  özellikler ve habitat-yayılış yükseklikleri ile ilgili bilgiler yetersiz veya eksiktir.Taksonların literatürdeki mevcut durumları dikkate alınarak; 1997-2001 yılları arasında tür için farklı lokalitelerden  4., 5. ve 6. aylarda; Draba rosularis Boiss. toplam 6 kez, Draba cappadocica Boiss. & Ball. içinse 3 kez bitki örnekleri toplanmıştır. Toplanan taze ve kuru materyallere ait fotoğraflar çekilmiştir ve örnekler Işık Kutusu kullanılarak taranmıştır. Bu türlere ait populasyon gözlemleri yapılmıştır. Her lokaliteye ait kuru materyallere dayanan 10 bitki örneği üzerinde; bitki boyu, çiçek sayısı, gövde yapraklarının (alt, orta ve üst kısma ait) en ve boy uzunlukları, çanak yapraklarının (alt dal, orta dal ve üst dala ait) en ve boy uzunlukları, taç yapraklarının (alt dal, orta dal ve üst dala ait) en ve boy uzunlukları, çiçek sapı (alt dal, orta dal ve üst dala ait) uzunlukları, meyvenin (alt dal, orta dal ve üst dala ait) en ve boy uzunluğu, en x boy oranı ile stilus (alt dal, orta dal ve üst dala ait) uzunluğuna ait nümerik veriler ölçümleri alınmış ve veri değerlendirme de SPSS paket programı kullanılmıştır.
       Bu verilere dayalı olarak taksonların özgün ve ortak özellikleri saptanarak, literatürde az bilinen; morfolojik özellikleri, çiçeklenme dönemleri, yayılış yükseklikleri hakkında daha ayrıntılı ve sağlıklı bilgi verilmiştir. Bu nedenle türlerin yakın akrabalarıyla farklarını, özgün özellikleri, varyasyon sınırlarını belirleyici nitel ve nicel özellikleri saptanmaya çalışılmıştır. Bu özelliklere ait ölçüm ve veriler; özel yöntemler kullanılarak bitkinin boy, yaprak, çiçek organlarından alınmıştır.
         Veriler SPSS istatistik veri analiz programı kullanılarak türlerin her birine ait sayısal özelliklerin güvenirlik dereceleri, varyasyon ve değişim analizleri yapılmıştır.
  Türlerin çiçeklenme dönemleri, yayılış alanlarının özellikleri ve yayılış yüksekliği sınırları belirlenmeye çalışılmıştır.

2. MATERYAL VE METOT

     Bu çalışma materyaline ait resim ve ölçümler; laboratuardaki kuru ve doğadaki taze örneklerden alınmıştır.Toplanan bitki örnekleri öncelikle canlı görüntüleri Işık Kutusu ile scan edildi. Populayon örnekleri herbaryum kurallarına göre kurutulduktan sonra sanal herbaryum için ışık kutusu ile scan edildi.
         Her lokaliteye (örneklerin toplandığı adres) ait numaralı populasyon örneklerinin kuru materyaline ait 10 bitki örneği  küçük zarflara konup 1 den 10’a kadar numaralandırılmıştır.Daha sonra her numunenin;10X, 20X, 80X büyültmeli Lup-Mikroskop altında mili metrik kumpasla aşağıdaki ölçümleri alınmıştır.
Bitki boyu, çiçek sapı uzunluğu, alt-orta-üst rozet yaprakların uzunluğu, taban yaprağı eni x boyu, çiçek durumundaki alt-orta-üst çanak yaprakları eni x boyu, çiçek durumundaki alt-orta-üst taç yaprakları eni x boyu, çiçek durumundaki meyve eni x boyu, alt-orta-üst meyvelere ait stilus ölçüleri ile her gövdenin çiçek sayılarına ait veriler toplanmıştır.
        Elde edilen veriler SPSS programıyla;betimleyici ve diskırminant  analizleri yapılmıştır Tablo 1, 2,3. Türlere ait analiz edilen verilerin varyasyon kat sayıları oranına göre en değişkenden en az değişken özelliklere doğru bir sıralama yapılarak grafikler çizilmiştir Grafik1,2. İki türün, Türkiye Florası'ndaki orijinal İngilizce ve Türkçe Betimleri takiben araştırmamız sonucu elden verilere dayalı İngilizce ve Türkçe betimleri verilmiştir.     
 
  3.BULGULAR VE  YORUMU
Draba cappadocica Boiss. & Ball.’a ait  toplam 2 kez  aşağıdaki lokalitelerden bitki örnekleri toplanmıştır.

1 Nolu Populasyon Örneği:B9 Van; Hoşap, Güzeldere Geçidi Arası, Çeşmenin Üstü 2650 m. 21.04.2000,ND7184A.Bu populasyon örneği; Güzeldere Çeşmesi’nde toplanan  Draba cappadocica Boiss. & Ball. Türüne ait, 5 Nolu Populasyon la ayni tarihte ve lokalitede toplanmış ve adlandırılmıştır.

2 Nolu Populasyon Örneği: B9 Van; Hoşap, Başkale Arası  Güzeldere Geçidi, Fedai Taşı Çevresi Kayalık Yamaç 2900 m, 27.06.1997.ND5654.Bu populasyonun meyveli örneği;Güzeldere geçidi tepesinin(karakol tepesi) karşısındaki  Fedai Taşı Tepesinde (Kayalık tepede ) Prof.Dr. M. Koyuncu ile toplanmış ve teşhis edilmiş olup, orijinal Draba cappadocica Boiss. & Ball türü olarak değerlendirilmiştir.İki türe ait ölçümleri alınan özellikler; Türkiye Florası'nda kullanılan tanımlayıcı özellilerin aynısı (karşılaştırmada paralellik taşıması için) tercih edilmiştir. Ayrıca bazı önemli özelliklerde tanıma ilave edilmiştir. Draba rosularis Boiss.’ye ait  toplam 7  kez  aşağıdaki lokalitelerden bitki örnekleri toplanmıştır.  Draba rosularis Boiss.’ye ait populasyon örnekleri Güzeldere çeşmesi ve çevresi  lokalitelerinden 6  kez, Keşiş Gölü Çıkışı, Güvelek Köyü çevresinde Prof.Dr.M.Koyuncu ile 1 kez  toplanmıştır.

3 Nolu Populasyon Örneği: B9 Van; Hoşap-Başkale Arası, Güzeldere Geçidi, 2750 m. 24.05.1997. ND 5163.Olgun çiçekli dönemine ait bu populasyon örneklerinin nicel ve nitel özellikleri, genellikle  The Flora of Turkey’ deki kısıtlı tanımla örtüşmektedir.

4 Nolu Populasyon Örneği;B9 Van; Hoşap- Güzeldere Arası, Çeşmenin Üstü, 2660 m. 21.04.2000, MK230408.Erken çiçeklenme döneminde toplanan bu populasyon örneklerinin nicel ve nitel özellikleri, genellikle The Flora of Turkey’deki  kısıtlı tanımla örtüşmektedir.

5 Nolu Populasyon Örneği; B9 Van; Hoşap-Güzeldere Geçidi, 2750 m. 24.05.1997,   ND 7184 .Erken çiçeklenme döneminde toplanan bu populasyon örneklerinin nicel ve nitel özellikleri,  çok varyasyon göstermektedir. Bu alanda toplanan bazı bitki  örnekleri Draba cappadocica Boiss. & Ball taksonun özellikleri örtüştüğü için (ND 7184A); Draba cappadocica Boiss. & Ball adı altında 1 numaralı populasyon olarak, diğer örnekler ise (7184);Draba rosularis (5 numaralı populasyon)  olarak değerlendirilmiştir. The Flora of Turkey’ deki  kısıtlı  tanımla  ile  genellikle örtüşmektedir.

6 Nolu Populasyon Örneği;B9 Van;Keşiş Gölü Çıkışı (Erek Dağı Üst Eteği) Güvelek Köyü, Çevresi 2000 m,19.05.1999, ND 7697.Olgun çiçekli dönemine ait bu populasyon örneklerinin nicel ve nitel özellikleri Orijinal olarak   The Flora of Turkey’ deki kısıtlı tanımla örtüşmektedir

7 Nolu Populasyon Örneği; B9 Van; Güzeldere Geçidi, Kayalık Yamaçlar  2700 m. 19.05.2001. MA 1103.Olgun çiçekli dönemine ait bu populasyon örneklerinin nicel ve nitel özellikleri, genellikle  The Flora of Turkey’ deki kısıtlı tanımla örtüşmektedir.

8 Nolu Populasyon Örneği; B9 Van; Güzeldere Geçidi, Çeşmenin Üstü, 2680 m. 28.05.2000, ND 7130.Olgun çiçekli dönemine ait bu populasyonun toplandığı lokalite diğer 6 örnekten  farklı dır.Örneklerinin nicel ve nitel özellikleri, genellikle The Flora of Turkey’ deki kısıtlı tanımla örtüşmektedir.

9 Nolu Populasyon Örneği; B9 Van; Hoşap-Başkale Arası, Güzeldere Geçidi, 2750 m. 13.06.1997, ND 5336. Olgun çiçekli dönemine ait bu populasyon örneklerinin nicel ve nitel özellikleri, genellikle  The Flora of Turkey’deki kısıtlı tanımla örtüşmektedir.   

                                         Tablo 1.Draba cappadocica  Boiss. & Ball ve Draba rosularis Boiss.
                                         Populasyon Örneklerine Ait Sayısal Verilerin; Betimsel Ortalama ve  Sınır Değerleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Tablo2.İlk Altı  Populasyon Verilerine  Göre; Ayrılan ve  Yakınlaşan Populasyon Parsellerinin
                  Sınırları  (Her Populayon Parselinin İçinde  Bir Yıldız İşareti Vardır)                                

 

      -12,0      -8,0      -4,0        ,0       4,0       8,0      12,0

          ôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòô

    12,0 ô                                       45                    ô

         ó                                       45                    ó

         ó                                       45                    ó

         ó                                       45                    ó

         ó                                       45                    ó

         ó                                      45                     ó

     8,0 ô          ô         ô         ô       45ô         ô          ô

         ó                                      45                     ó

         ó                                     4335                    ó

         ó                                   443 35                    ó

         ó                                  433  35                    ó

         ó                                443    35                    ó

     4,0 ô          ô         ô         4433      35        ô          ô

         ó                            4413        35                   ó

         ó                          44113         35                   ó

         ó                   *    4411 13          35                  ó

         ó                      4411  13           35             *    ó

         ó                 4444411   13            35                  ó

      ,0 ô          ô444444222221*  13  ô         ô365      ô          ô

         ó    4444444222222    *21 13 *          336 655               ó

         ó44442222222            213            366   665              ó

         ó2222                    23          336       65             ó

         ó                       23         3366         655           ó

         ó                       23        366            665          ó

    -4,0 ô          ô         ô  23     ô336      ô         655        ô

         ó                       23     366     *            665       ó

         ó                      23    336                      65      ó

         ó                      23   366                        655    ó

         ó                      23 336                           665   ó

         ó                      23366                              65  ó

    -8,0 ô          ô         ô 236     ô         ô         ô       655ô

         ó                     266                                   66ó

         ó                    26                                       ó

         ó                   26                                        ó

         ó                  26                                         ó

         ó                 26                                          ó

   -12,0 ô                26                                           ô

          ôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòôòòòòòòòòòô

      -12,0      -8,0      -4,0        ,0       4,0       8,0      12,0

 

       Tablo 3.İlk Altı Populasyonun Sayısal  Verilerine Göre; Benzer ve Farklı 
                              Mantıksal Kümelenmelerin   Dağılımı

            

 
Grafik1. Draba cappadocica    Boiss. & Ball  Özelliklerin  Değişim Katsayı Oranları

   Grafik 2. Draba rosularis  Boiss. Özelliklerin Değişim Katsayı Oranları

    
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    Tablo 1;Draba cappadocica    Boiss. & Ball türüne ait 1 ve 2 nolu populasyon, Draba rosularis  Boiss.  türüne ait 3,4,5,6 nolu populasyon örneklerinin betimleriyle ilgili önemli  sayısal verilerini içermektedir. Türlerin betimleri ve güvenilir özelliklerinin belirlenmesi için grafiklerin hazırlanmasında (Grafik 1,2),  Tablo 1’deki  sayısal verileri kullanılmıştır.

   Tablo 2;SPSS paket programını diskirminant analiz ile: özgün,  benzer ve  geçişken sayısal    özelliklere  dayalı  olarak; populayonların  özgün sayısal  sınırlarından oluşan haritaları (her parsel veya haritanın içinde1 yıldız işareti var),  yakınlık  ve  benzerliklerine  göre  belir- lenmiştir. Kısaca, özgün,  sayısal  özelliklerin,  çevresel/kabuksal  mantığa dayalı  olarak,  populayonlara  ait oluşan komşu haritaların sınırları  bir  arada sunulmuştur.  
     
  Tablo 3; SPSS paket programını diskirminant analiz ile: özgün,  benzer  ve  geçişken sayısal özelliklere dayalı olarak; populasyonların ortak ve benzer özelliklerine göre mantıksal kümelerin dağılımı ifade etmektedir.Kısaca populayonların benzer sayısal özelliklerinin ağırlık merkezine  dayalı olarak, gösterdikleri; gruplanma-kümelenme-çakışma –yakınlaşmalarını bir arada göstermektedir.

 

YORUM; Tablo 2 ve 3, Draba cappadocica Boiss. & Ball. Türüne ait 1 ve 2 numaralı populayonlar biri birine çok yalın benzerlik göstermektedir. Ancak ayrı bir toksona ait olmalarına rağmen diğer 4 populayundan çok farklı-uzak  çevresel veya merkezi bir  dağılım göstermemektedir. Yani  Draba rosularis  Boiss. Türüne ait 3 ve 4 nolu populayonun içinde varlıkları ve özgünlükleri erimekte-gelişmekte veya zayıf kalmaktadır.
     Draba cappadocica Boiss. & Ball. Türünün  Van havzasındaki statüsüne karar vermek için; B5 Kayseri: Ercias Da., 2400 m, ve B9 Van: Ispiriz Da., 3400 m, D. 23685, lokalitelerinden tekrar toplanıp, mevcut bilgilerle derlendikten sonra karar verimek daha sağlıklı gözükmektedir.

   
BETİMLER

Draba cappadocica    Boiss. & Ball  Türünün, Türkiye Florası'ndaki orijinal betimi

Draba cappadocica    Boiss. & Ball in Boiss., Diagn. ser. 2(6): 14 (1859). Syn: D. calycosa Boiss. & Bal. in Boiss., Fl. Or. 1: 299 (1867), excl. var. aucheriBoiss. Otsu , yuvarlak kümelerden oluşmuş çok yıllık. Tabandaki dallanmış köksü yapının sadece üst kısımları yaprak taşır. Yapraksız  gövde boyu (çiçek durumunu taşıyan pedunkul=çiçek durumu sapı) en fazla 2 cm , ince uzun tüylü. Yapraklar; şeritsi, şeritsi-ters yumurtamsı üst üste sıkça yığışmış ve yumuşak basit,yıldızsı tüylü.Taç yaprak sarı, 4 mm .. Yumurtalık 16-24 tane tohum taslağı taşır. Silikula yuvarlağımsı ve eni boyu yaklaşık aynı.Çiçeklenme zamanı;6 ay.  Yaşam yeri; kayalıklardaki çatlaklar

 Draba cappadocica    Boiss. & Ball türünün, bu çalışmaya dayalı olarak ortaya çıkan son betimi

D raba cappadocica    Boiss. & Ball in Boiss., Diagn. ser. 2(6): 14 (1859). Syn: D. calycosa Boiss. & Bal. in Boiss., Fl. Or. 1: 299 (1867), excl. var. aucheri Boiss.    

Otsu , yuvarlak kümelerden oluşmuş çok yıllık. Tabandaki dallanmış köksü yapının sadece üst kısımları yaprak kümelerini taşır. Yapraksız  gövde boyu (çiçek durumunu taşıyan pedunkul=çiçek durumu sapı); 2.90- 8 cm , ince uzun tüylü. Yapraklar; şeritsi, şeritsi-ters yumurtamsı üst üste sıkça yığışmış; 4-15 X1- 3 mm , yumuşak basit ve yıldızsı tüylü. Çiçek sayısı, 1-19. Çiçek sapı, 3- 12 mm . Çanak Yaprak, 2-5 X1,2- 3 mm . Taç yaprak sarı, 3-6 X 1,4- 4 mm . Yumurtalık 16-24 tane  tohum  taslağı  taşır . Silikula  yuvarlağımsı ve eni boyu  yaklaşık aynı; 2,5-2 X2- 4 mm .

Çiçeklenme zamanı;6  ay.  Yaşam yeri; kayalıklardaki çatlaklar  

The description of Draba cappadocica   Boiss. & Ball   in The Flora of Turkey    

Draba cappadocica    Boiss. & Ball in Boiss., Diagn. ser. 2(6): 14 (1859). Syn: D. calycosa Boiss. & Bal. in Boiss., Fl. Or. 1: 299 (1867), excl. var. aucheriBoiss.    Perennial herb, forming rounded tufts. Caudiculi leafy only near the top. Scapes up to 2 cm, villous. Leaves linear to linear-obovate, soft, overlapping, canescent with stellate hairs. Petals yellow, c. 4 mm. Ovary with 16-24 ovules. Siliculae ovoid, as long as broad. Fl. 6. Roek crevices, slopes, 2400-2900 m.

Type: [Turkey B5 Kayseri] in regione alpina montis Argaei Cappadociae, Balansa.Scattered in C. Anatolia & Kurdistan . B5 Kayseri: Ercias Da., 2400 m, Zed. Niğde: Hasan Da., 2700-2900 m, D. 18955! B9 Van: Ispiriz Da., 3400 m, D. 23685!

Endemic; Ir.-Tur. element, most resembling D. acaulis. A specimen from B9 Van: Kepir Da., 2800 m, D. 23336 is similar to the specimens cited above, but is much larger, and woody below. It may represent a new species morpho­logically closest to D. cappadocica or a subspecies of it; more material is neces­sary before its status can be decided. Another specimen, Hub.-Mor. 13759 from A7 Giresun: 9-11 km N of Şebinkarahisar, 1300-1330 m, is similar to D. cappa-docica but has longer fruits, very acuminate at the apex; in this character it resembles D. vesicaria Boiss. from W. Syria. Unfortunately the specimen is in very old fruit and its exact identification is impossible. It may represent a new taxon, and should be looked for again.

  The description of    Draba cappadocica    Boiss. & Ball    in respect of this study;

Draba cappadocica    Boiss. & Ball in Boiss., Diagn. ser. 2(6): 14 (1859). Syn: D. calycosa Boiss. & Bal. in Boiss., Fl. Or. 1: 299 (1867), excl. var. aucheri Boiss.;     
      Perennial herb, forming rounded tufts. Caudiculi leafy only near the top. Scapes 2.90-8 cm, villous. Leaves linear to linear-obovate; 4-15 X1-3 mm, soft, overlapping, canescent with stellate hairs.  Flowers, 1-19. Pedicel, 3-12 mm. Sepals, 2-5 X1,2-3 mm. Petals yellow, 3-6 X 1,4-4 mm.  Ovary with 16-24 ovules. Siliculae ovoid, as long as broad, 2,5-2 X2-4 mm. Fl. 6. Rock crevices, slopes, 2400-2900 m.

Type: [Turkey B5 Kayseri] in regione alpina montis Argaei Cappadociae, Balansa.Scattered in C. Anatolia & Kurdistan . B5 Kayseri: Ercias Da., 2400 m, Zed. Niğde: Hasan Da., 2700-2900 m, D. 18955! B9 Van: Ispiriz Da., 3400 m, D. 23685!

Endemic; Ir.-Tur. element, most resembling D. acaulis. A specimen from B9 Van: Kepir Da., 2800 m, D. 23336 is similar to the specimens cited above, but is much larger, and woody below. It may represent a new species morpho­logically closest to D. cappadocica or a subspecies of it; more material is neces­sary before its status can be decided. Another specimen, Hub.-Mor. 13759 from A7 Giresun: 9-11 km N of Şebinkarahisar, 1300-1330 m, is similar to D. cappa-docica but has longer fruits, very acuminate at the apex; in this character it resembles D. vesicaria Boiss. from W. Syria. Unfortunately the specimen is in very old fruit and its exact identification is impossible. It may represent a new taxon, and should be looked for again.

  Draba rosularis Boiss. türünün, Türkiye Florası'ndaki orijinal betimi

Draba rosularis  Boiss. in Ann. Sci. Nat. 17: 165 (1842). Syn: D. calycosa Boiss. & Bal. var. Aucheri Boiss., Fl.Or.1:299(1867).
        Gövde yapraksız çok yıllık. Çiçek durumu sapı ( Pedinkul)  yükselici-dik,  en fazla 10 cm tüylü. Yapraklar dar eliptik 8- 10 mm yumuşak kısa yıldızsı tüylü. Taç yapraklar (petaller)  sarı, 4- 5 mm . Yumurtalık  (12) 16-32  tohum taslaklı. Meyva (silikula) yumurtamsı-elipsoid,şişmiş ve yıldızsı tüylerle kaplı. Çiçeklenme zamanı;4-7 aylar. Yayılış alanı kayalı 3200 m’ye kadar.
                
Draba rosularis Boiss türünün, bu çalışma sonucunda elde edilen verilere dayalı olarak ortaya çıkan son betimi
        
Draba rosularis  Boiss. in Ann. Sci. Nat. 17: 165 (1842). Syn: D. calycosa Boiss. & Bal. var. Aucheri Boiss., Fl.Or.1:299(1867).
    Gövde yapraksız çok yıllık, yumuşak yıldızsı ve dallanmış uzun tüylü. Çiçek sayısı 1-28. Çiçek durumu sapı ( pedinkul) yükselici-dik, 1.5-17.5 cm. Rozet yapraklar;şeritsi akut-kısa veya uzun merceksi-dar eliptik;4-30 X 0.75- 2.8 mm yumuşak kısa veya uzun yıldızsı tüylü. Çiçek sapı, 1- 15 mm . Taç yapraklar (petaller)  sarı, 2,3-7 X 1.3- 3 mm . Çanak Yapraklar basit, yıldızsı ve dallanmış seyrek tüylü;1,5-3,5X0.8- 2 mm ..Yumurtalık  (10) 16-32 tohum taslaklı. Meyve (silikula) yumurtamsı-elipsoidi şişkin;5-7 X 3- 4.5 mm yumuşak kısa yıldızsı tüylü.
Çiçeklenme zamanı; 4-7 aylar. Yayılış alanı kayalık 2400- 3200m.  

The description of Draba rosularis  Boiss.  in The Flora of Turkey  

D. rosularis Boiss. in Ann. Sci. Nat. 17: 165 (1842). Syn: D. calycosa Boiss. & Bal. var. aucheri Boiss., Fl. Or. 1: 299 (1867).  
     Caespitose perennial. Scapes ascending-erect, up to 10 cm, pubescent. Leaves narrowly elliptic, soft, canescent with stellate hairs, 8-20 mm long. Petals yellow, 4-5 mm. Ovary with (12-)16-32 ovules. Siliculae ovoid-ellipsoid, inflated, with an indumentum of stellate hairs. Fl. 4-7. Rocks, up to 3200 m.
Type: [Turkey B10 Ağri] Bayazid, Aucher 4062 (K!).
Lazistan to Kurdistan . A8 Rize: Baltaş Tepe, 3200 m, D. 21107! A9 Erzurum : Kosor, Göle to Oltu. Sauer 57/311! B9 Erzurum : Tech Da., vi 1853, Huet! Van: d. Gürpinar, Hoşap to Başkale, 2800 m, Hub.-Mor. 10976 .

Endemic; morphologically closest to D. cappadocica & D. acaulis.   

The description of Draba rosularis  Boiss. in respect of this study;  

Draba rosularis  Boiss. in Ann. Sci. Nat. 17: 165 (1842). Syn: D. calycosa Boiss. & Bal. var. aucheri Boiss., Fl. Or. 1: 299 (1867).      Caespitose perennial, soft; stellate and branching  hairy. Scapes ascending-erect, 1.5-17.5 cm., pubescent. Rosette leaves narrowly elliptic, oblong-lanceolate to linear, acute and acuminate at the apexsoft, canescent with stellate and branching  long hairy ; 4-30 X 0.75-2.8 mm. Flowes; 1-28. Pedicel 1-15 mm. Sepals, 1,5-3,5 X 0,8-2 mm, with soft; stellate and branching  hairy.  Petals yellow, 2,3-7 X 1.3-3 mm. Ovary with (12-)16-32 ovules. Siliculae ovoid-ellipsoid, inflated, 5-7 X 3-4.5 mm, with an indumentum of short  stellate hairs.
Fl. 4-7. Rocky slopes, 2400- 3200 m.

Type: [ Turkey B10 Ağri] Bayazid, Aucher 4062 (K!).Lazistan to Kurdistan . A8 Rize: Baltaş Tepe, 3200 m, D. 21107! A9 Erzurum : Kosor, Göle to Oltu. Sauer 57/311! B9 Erzurum : Tech Da., vi 1853, Huet! Van: d. Gürpinar, Hoşap to Başkale, 2800 m, Hub.-Mor. 10976 .

Endemic; morphologically closest to D. cappadocica & D. acaulis.
  4.SONUÇ 
Bu çalışma ile şu sonuçlar elde edilmiştir;
    1- Literatürde ve  dünyada sadece Türkiye’de bilinen Draba cappadocica   Boiss. B &  Ball  ve Draba rosularis Boiss. türlerin; morfolojik özellikleri, çiçeklenme dönemleri, yayılış yükseklikleri hakkında daha ayrıntılı ve sağlıklı bilgi verilmiştir. İki türün daha güvenilir Türkçe ve İngilizce betimleri yapılmıştır.
     2- Bu konuda yapılacak nümerik taksonomiye yönelik çalışmaların hızlı, pratik ve sağlıklı yapılması için; istatistik analizde SPSS gibi paket programların etkili biçimde kullanılması, ekip çalışması ve uygulanan yöntemler bakımından örnek oluşmuştur.
    3-Bitki boyu, yaprak boyu / eni, çanak yaprak boyu / eni, taç yaprak boyu/eni, meyve boyu /eni ve diğer bazı özellikleri bakımından incelenen bu iki türe ait sayısal verilerin istatistik analizleri ile;değişim katsayıları belirlenmiştir. Bu bilgilere göre en güvenilir (en az değişen) özellikler sırasıyla; meyve, taç yaprak, çanak yaprak, gövde yaprağı ve bitki  boyuna ait sayısal veriler olduğu saptanmıştır
    4-Türlerin, populasyon, tanımlayıcı, taze ve kuru materyal resimleri çekilmiş veya scan Bununla  resimli flora ve Türlerin İnternet ortamında yayımlanması için gerekli olan verileriler toplanmıştır.
    5- Dijital ortama özel bir yöntemle büyültülerek aktarılan resimler; taksonlarn bilgisayar ortamında, nicel ve nitel özelliklerinin sağlıklı tanınması ve teşhis  edilmesine  yardımcı  olacaktır. Bundan sonra bu taksonlara ait teşhis anahtarları hazırlanırken en güvenilir özelliklerin seçilmesine katkıda bulunulacaktır.
    6-Sayısal verilere dayalı olarak; yakın iki taksonun  benzer, geçişken ve özgün özelliklerini belirlemede-kullanmada; izlenen yöntem ve kullanılan programlar hakkında önemli bilgiler verilmiştir.

  KAYNAKLAR:
[1] DEMİRKUŞ, N.,TUNÇ, C., OKUT,H., 2003. Thlaspi Valerianoides Rech. Fil. ve Thlaspi Kurdicum Hedge  Türlerine Ait Nümerik Taksonomi Çalışması, Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Bilimleri Dergisi, XVI.Ulusal Matematik Sempozyumu Özel Sayısı, 277-287, Ocak-2005.
[2] DEMİRKUŞ, N., 2001. Tarayıcının (scanner) Özelliğine Bağlı Olarak Resim, Hareketsiz Cisim ve Varlıkların Görüntülerini Bilgisayara Aktarma Cihazı. Buluş Tasnif Sınıfı: H04N, Buluş Müracaat No: TR 2000 01807 A2, Türk Patent Enstitüsü, Resmi Patent Bülteni, 2001/64, Yayın Tarihi: 22.10.2001, sf. 171, Ankara . A sınıfından Patenti almaya değe görülmüştür.

[3] DEMİRKUŞ, N., KOYUNCU,M., GÜL, M., 2000. The Endemic Plants of Van Province. Proceedings of the 2nd Balkan Botanical Congress, 16-18.05.2000. Plants of the Balkan Penisula: into the next Millennium, Vol.1, 163-170, Istanbul University, Turkey.

[4] DAVIS,P.H., 1965. Flora of Turkey and The East Aegean Islands , Vol 1. Edinburgh Univ. Press.

[5] Malik Ashiq Rabbani, Yoshie Murakami, KUGINUKI Yasuhisa, TAKAYANAGI Kenji, 1998 Genetic variation in radish (Raphanus sativus L.) germplasm from Pakistan using morphological traits and RAPDs, Genetic Resources and Crop Evolution 45: 307-316, © 1998 Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands .

[6] BULINSKA-RADOMSKA, Zofia, 2000 , Morphological relationships among 15 species of Trifoliumoccurring in Poland, Genetic Resources and Crop Evolution 47: 267-272, © 2000 Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands.

---